Month: September 2020

1 Awanen duadua ni Balaam a kayat ni Yahweh a bendisionanna dagiti Israelita, isu a saanen a napan nagbirok kadagiti pagilasinan iti panagipadtona. Nagturong iti let-ang

2 ket nakitana dagiti Israelita a nagkampo a nabunggo-bunggoy iti tunggal tribu. Inturayan ti espiritu ti Dios

3 ket inyebkasna daytoy a padto:

“Sao daytoy ni Balaam nga anak ni Beor,

padto ti tao a nalawag ti makitana

4 Ken mangngegna ti ibagbaga ti Dios.

Simumulagatak ket makitak ti parmata

nga aggapu iti Dios a Mannakabalin-amin.

5 Napintas dagiti tolda ti Israel.

6 Kasda la atiddog nga intar ti palma

wenno minuyongan iti igid ti karayan.

Kasda la aloe nga immula tiApo

wenno sedro iti igid ti waig.

7 Addaandanto iti tudo a nabuslon

agmuladanto kadagiti mapadanuman a taltalon.

Nabilbilegto ngem ni Agag ti arida,

lumawanto ti sakupen ti pagturayanna.

8 Inruar ti Dios ida idiay Egipto.

Makiranget gapu kadakuada a kasla atap a baka.

Alun-onenda dagiti kabusorda,

bungbungtolenda dagiti tultulangda

ket tukkotukkolenda dagiti panada.

9 Mayarigti nasion iti nabileg a leon

a no matmaturog awan makaitured a mangriing kenkuana.

Mabendisionan ti mangbendision iti Israel

ket mailunod ti mangilunod kenkuana.”

10 Nangmesmes ni Balak gapu iti pungtotna ket kinunana ken ni Balaam, “Pinaayabanka a mangilunod kadagiti kabusorko. Apay a binendisionam ida? Ket namitlo pay!

11 Agawidkan! Inkarik a gunggonaanka ngem saan nga impalubos tiApo.”

12 Kinuna ni Balaam, “Imbagak kadagiti imbaonmo nga

13 uray itedmo kaniak ti amin a pirak ken balitok iti palasiom, diak mabalin a sukiren tiApo; diak mabalin nga aramiden ti saanna a paaramid. Ti laeng ibaga kaniak tiApoti ibagak.”

Dagiti Maudi a Padto ni Balaam

14 Kinuna ni Balaam ken ni Balak, “Agawidakon kadagiti tattaok ngem sakbay nga agawidak, ballaaganka maipapan iti aramiden dagiti Israelita kadagiti tattaom iti masakbayan.”

15 Ket inyebkasna daytoy a padto:

“Sao daytoy ni Balaam nga anak ni Beor,

padto ti tao a nalawag ti makitana

16 ken mangngegna ti ibagbaga ti Dios,

ket awatenna ti pannakaammo nga agtaud iti Kangatoan.

Simumulagatak ket makitak ti parmata nga aggapu iti Dios a Mannakabalin-amin.

17 Makitak ti Israel iti masakbayan

Addanto ari a tumaud iti dayta a pagilian,

Kaslanto naraniag a bituen.

Manipud iti Israel, tumpuarto a layap

Burakennanto ti ulo ti Moab,

ket parmekennanto dagiti amin a tattao ti Set.

18 Agballiginto kadagiti kabusorna iti Edom,

ket tagikuaennanto ti dagada

ket pumigpigsa latta dagiti Israelita.

19 Ibaddebaddekto ida ti nasion ti Israel,

ket ikisapnanto dagiti makalasat.”

20 Iti parmata ni Balaam, nakitana dagiti Amalekita ket impadtona daytoy:

“Ti Amalec ti kabilgan iti amin a pagilian,

ngem iti kamaudiananna mapukawto iti agnanayon.”

21 Iti parmatana, nakitana dagiti Kineo ket impadtona daytoy:

“Natalged ti lugar a pagnaedanyo,

natalged a kas iti umok iti nangato a rangkis.

22 Ngem madadaelkayto, dakayo a Kineo,

inton italawdakayo a kas balud dagiti Asirio.”

23 Impadto daytoy ni Balaam:

“Siasino dagitoy a tattao nga aguummong iti amianan?

24 Manipud Chipre, sumangpet dagiti bapor

Lugan dagiti umay mangraut;

parmekendanto ti Asiria ken Babilonia,

ngem uray isuda mapukawdanto iti agnanayon.”

25 Kalpasanna, nagawid ni Balaam ket nagturong met ni Balak iti papananna.

Dagiti Israelita idiay Peor

1 Bayat ti panagkampo dagiti Israelita idiay Settim, nakikakaiddada kadagiti babbai a Moabita.

2 Masansan nga awisen dagitoy a babai dagiti Israelita a dumar-ay kadagiti fiesta a pagidataganda kadagiti datonda iti didiosen ti Moab. Nakipangpangan dagiti Israelita kadagiti taraon, ket nagdaydayawda ken ni didiosen

3 a Baal idiay Peor. Nakapungtot tiApokadakuada,

4 bket kinunana ken ni Moises, “Ummongem dagiti amin a papangulo ti Israel ket papatayem ida iti imatang dagiti tattaotapno agbaaw ti pungtotko iti Israel.”

5 Kinuna ni Moises kadagiti ofisiales, “Papatayenyo dagiti amin a tattao iti tribuyo a nagdaydayaw ken ni Baal iti Peor.”

6 Bayat ti panagdungdung-aw ni Moises ken ti sangkagimongan iti ruangan ti Tolda ti Dios, dimteng ti maysa nga Israelita. Adda kaduana a babai a Midianita ket iti imatangda amin, simrekda a dua iti tolda ti lalaki.

7 Idi nakita daytoy ni Finees nga anak ni Eleazar ken apoko ni Aaron a padi, pimmanaw iti tallaong. Nangala iti pika,

8 ket sinurotna ti lalaki ken ti babai iti tolda a simrekanda. Dinuyokna ida a dua ket nagsalput ti pika iti bagida. Gapu iti inaramid ni Finees, nagsardeng ti didigra a mangdaddadael kadagiti Israelita.

9 Nupay kasta, aganayen a 24,000 a tattao ti natay.

10 Kinuna ni Yahweh ken ni Moises,

11 “Gapu iti inaramid ni Finees, awanen ti pungtotko kadagiti Israelita. Dina impalubos nga agdaydayaw dagiti tattao iti sabali a didiosen—siak laeng ti pagdaydayawanda. Daytoy ti gapuna a diak dinadael ida gapu iti pungtotko.

12 Ibagam ngarud kenkuana a makitulagak kenkuana iti tulag a mataginayon iti amin a tiempo.

13 Isu ken dagiti kaputotanna ti maisaad a padi iti agnanayon, agsipud ta dina impalubos nga adda sabali a didiosen a pagdaydayawan dagiti tattao, ket inyegna ti pannakapakawan ti basol dagiti tattao.”

14 Zimri ti nagan ti Israelita a napapatay a nairaman iti babai a Midianita. Isu ti anak ni Salu a pangulo ti maysa a familia ti tribu ti Simeon.

15 Cozbi ti nagan ti Midianita. Isu ti anak ni Zur a pangulo met ti maysa a kapuonan iti Midian.

16 Binilin ni Yahweh ni Moises,

17 “Rautenyo dagiti Midianita ket papatayenyo ida

18 gapu iti panangallilawda kadakayo idiay Peor ken gapu ken ni Cozbi a napapatay idi inyegko ti didigra sadiay.”

Ti Maikadua a Sensus

1 Kalpasanti didigra, kinuna ni Yahweh kada Moises ken Eleazar nga anak ni Aaron,

2 “Bilangenyo amin nga Israelita nga agtawen iti 20 wenno nasursurok pay a mabalin nga agsoldado segun ti familia a nagtaudan ti tunggal maysa.”

3-4 Nagtungpal da Moises ken Eleazar ket inummongda dagiti amin a lallaki nga agtawen iti 20 ken nasursurok pay. Naguummongda iti tanap ti Moab iti ballasiw ti Karayan Jordan a sumango iti Jerico.

Dagitoy dagiti Israelita a pimmanaw idiay Egipto:

5 Ti tribu ni Ruben (isu ti inauna nga anak ni Jacob): dagiti familia ni Hanoc, Pallu,

6 Hezron ken Carmi.

7 Agdagup iti 43,730 dagitoy a kapuonan.

8 Dagiti kaputotan ni Pallu isuda da Eliab

9 ken dagiti annakna a Nemuel, Datan ken Abiram. (Da Datan ken Abiram ti pinili idi ti sangkagimongan. Binusorda da Moises ken Aaron ket simmurotda kadagiti pasurot ni Kora idi sinukirda tiApo.

10 Nagrengngat ti daga ket inalun-onna ida. Nairamanda a natay ken ni Kora agraman dagiti pasurotna idi naikisap ti 250 a lallaki babaen iti apuy. Nagserbi dagitoy a pasamak a ballaag kadagiti tattao.

11 Ngem saan a napapatay dagiti annak ni Kora.)

12 Ti tribu ni Simeon: dagiti familia da Nemuel, Jamin, Jakin,

13 Zera ken Saul.

14 Agdagup iti 22,200 dagitoy a kapuonan.

15 Ti tribu ni Gad: dagiti familia da Sefon, Haggi, Suni,

16 Ozni, Eri,

17 Arod ken Areli.

18 Agdagup iti 40,500 dagitoy a kapuonan.

19 Ti tribu ni Juda (dua kadagiti annak ni Juda, da Er ken Onan ti natay idiay Canaan):

20 dagiti familia da Sela, Perez, Zera,

21 Hezron ken Hamul.

22 Agdagup iti 76,500 dagitoy a kapuonan.

23 Ti tribu ni Issacar: dagiti familia da Tola, Puva,

24 Jasub ken Simron.

25 Agdagup iti 64,300 dagitoy a familia.

26 Ti tribu ni Zabulon: dagiti familia da Sered, Elon ken Jaleel.

27 Agdagup iti 60,500 dagitoy a kapuonan.

28 Dagiti tribu ni Jose nga ama da Manases ken Efraim.

29 Ti tribu ni Manases: Ni Makir nga anak ni Manases ti ama ni Galaad. Dagitoy a kapuonan ti nagtaud ken ni Galaad:

30 dagiti familia ni Jezer, Helek,

31 Asriel, Sekem,

32 Semida ken Hefer.

33 Awan lalaki nga anak ni Zelofehad nga anak ni Hefer. Pasig a babbai ti annakna: Maala, Noa, Hogla, Milca ken Tirza.

34 Agdagup iti 52,700 dagitoy a kapuonan.

35 Ti tribu ni Efraim: dagiti familia da Sutela, Beker ken Tahan.

36 Nagtaud ken ni Sutela ti familia ni Eran.

37 Agdagup iti 32,500 dagitoy a kapuonan.

Dagitoy ti familia a nagtaud ken ni Jose.

38 Ti tribu ni Benjamin: dagiti familia da Bela, Asbel, Ahiram,

39 Sefufam ken Hufam.

40 Nagtaud ken ni Bela dagiti familia da Ard ken Naaman.

41 Agdagup iti 45,600 dagitoy a familia.

42 Ti tribu ni Dan: ti familia ni Husim

43 nga agdagup iti 64,400.

44 Ti tribu ni Aser: dagiti familia da Imna, Isvi ken Beria.

45 Nagtaud ken ni Beria dagiti familia da Heber ken Malkiel.

46 Adda babai nga anak ni Aser. Sera ti naganna.

47 Agdagup iti 53,400 dagitoy a familia.

48 Ti tribu ni Neftali: dagiti familia da Jazeel, Guni,

49 Jezer ken Sillem.

50 Agdagup iti 45,400 dagitoy a familia.

51 Agdagup amin dagiti Israelita a lallaki iti 601,730.

52 Kinunani Yahweh ken ni Moises,

53 “Bingbingayem ti daga, ket itedmo kadagiti tribu segun ti kaaduda.

54-56 Bingbingayem ti daga babaen iti binnunot. No dakkel ti tribu, dakkel met ti bingayna ket no bassit ti tribu, bassit met ti bingayna.”

57 Buklen dagiti familia da Gerson, Coat ken Merari ti tribu ni Levi.

58 Nagtaud dagiti dadduma a familia dagiti Levita kada Libni, Hebron, Mali, Musi ken Kora. Ni Coat ti ama ni Amram

59 a nangasawa ken ni Jocabed a nayanak idiay Egipto ken anak ni Levi. Annak da Amram ken Jocabed da Aaron, Moises ken Miriam.

60 Uppatti lallaki nga annak ni Aaron: Nadab, Abiu, Eleazar ken Itamar.

61 Natayda Nadab ken Abiu idi nangidatonda ken ni Yahweh iti saan a nasagradoan nga apuy.

62 Agdagup iti 23,000 dagiti Levita nga adda makabulanna wenno nasursurok pay. Dida nairaman iti listaan dagiti Israelita agsipud ta awan tawidda iti Israel.

63 Inlista da Moises ken Eleazar dagitoy a familia idi binilangda dagiti Israelita iti tanap ti Moab iti ballasiw ti Karayan Jordan a sumango iti Jerico.

64 Kadagiti lallaki a binilang idi da Moises ken Aaron iti Let-ang ti Sinai, awanen ti uray maysa a natda.

65 Imbagani Yahweh a matayda amin idiay let-ang ket pudno a natayda amin malaksid ni Caleb nga anak ni Jefone, ken ni Josue nga anak ni Nun.

Dagiti Babbai nga Annak ni Zelofehad

1 Da Mala, Noa, Hogla, Milca ken Tirza dagiti babbai nga annak ni Zelofehad nga anak ni Hefer nga anak ni Galaad nga anak ni Makir nga anak ni Manases nga anak ni Jose.

2 Dimmatagda kada Moises, Eleazar a padi, kadagiti papangulo ken iti sangkagimongan iti ruangan ti Tolda ti Dios, ket kinunada,

3 “Natay daydi amami nga awan anakna a lalaki. Saan a nairaman iti bunggoy ni Kora a bimmusor itiApo. Natay gapu iti basolna.

4 Gapu ta awan lalaki nga anakna, rumbeng kadi a mapukaw ti naganna iti familiana? Ibingayandakam iti sanikua dagiti kabagian ni amami.”

5 Inyuman ni Moises ti parikutda ken ni Yahweh.

6 Kinuna ni Yahweh kenkuana,

7 “Nainkalinteganti dawat dagiti annak ni Zelofehad. Patawidam met ida iti sanikua dagiti kabagian ni amada. Itedmo ti tawiden koma ni amada.

8 Ibagam kadagiti Israelita a no matay ti maysa a tao nga awan anakna a lalaki, ti anakna a babai ti agtawid iti sanikuana.

9 Ngem no awan ti anakna a babai, dagiti lallaki a kakabsatna ti agtawid iti sanikuana.

10 No awan ti ulitegna, dagiti lallaki a kabsat ti amana ti agtawid.

11 No awan lallaki a kakabsatna wenno ulitegna, ti kaasitgan a kabagianna ti agtawid ket alaenna a kas kukuana. Annuroten dagiti Israelita daytoy a linteg kas imbilinko. Siak ni Yahweh.”

Madutokan ni Josue a Sumukat ken ni Moises

12 Kinunani Yahweh ken ni Moises, “Sumang-atka iti Bantay Abarim, ket tannawagam ti daga nga itedko kadagiti Israelita.

13 Kalpasanna, mataykanto a kas ken ni kabsatmo nga Aaron,

14 agsipud ta sinukiryo a dua ti bilinko idiay let-ang ti Zin. Idi nagsao dagiti tattao iti maibusor kaniak idiay Meriba, diyo binigbig ti nasantoan a pannakabalinko iti imatang dagiti tattao.” (Ti Meriba isu ti ubbog idiay Kades iti let-ang ti Zin.)

15 Nagkararag ni Moises,

16 “OApoa Dios, a pagtaudan ti amin a biag, dawatek a mangdutokka iti lalaki a makaidalan kadagiti tattao,

17 kenmakabilin kadakuada a makigubat, tapno saan a maipada ti ilim kadagiti karnero nga awan pastorda.”

18 Kinunani Yahweh ken ni Moises, “Ayabam ni Josue nga anak ni Nun, maysa a tao a makabael, ket ipataymo ti imam iti ulona.

19 Pagtakderem iti sangoanan ni Eleazar a padi ken ti sangkagimongan ket iwaragawagmo nga isu ti sumukat kenka.

20 Itedmo kenkuana ti dadduma a turaymo tapno dagiti amin nga Israelita agtulnog kenkuana.

21 Agpannuraytoken ni Eleazar a padi a makiuman kaniak babaen iti panangaramatna iti Urim ken Tummim. No ania ti ibaga ni Eleazar ken ni Josue, isunto ti aramiden ti gimong ti Israel.”

22 Tinungpal ni Moises ti imbilin kenkuana ni Yahweh. Pinagtakderna ni Josue iti sangoanan ni Eleazar a padi ken ti sangkagimongan.

23 Impataynati imana iti ulo ni Josue ket inwaragawagna nga isu ti kasukatna.

Dagiti Inaldaw a Maidaton

1 Binilin ni Yahweh ni Moises

2 nga ibagana kadagiti Israelita a masapul nga idatagda iti Dios iti naituding a tiempo dagiti inaldaw a daton a mapuoran a nabanglo kenkuana.

3 Dagitoy dagiti daton a mapuoran a masapul a maidatag itiApo. Para iti daton a mapuoran iti inaldaw, dua a kalakian nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan depektoda.

4 Maidatag ti maysa a karnero iti bigat, ket ti maysa iti sumipnget.

5 Mapakuyogan ti tunggal karnero iti daton a makan a naaramid iti sangakilo nga arina a nagamay iti sangalitro ti kasayaatan a lana ti olibo.

6 Daytoy ti inaldaw a daton nga immuna a naidatag idiay Bantay Sinai a daton a mapuoran a nabanglo itiApo.

7 Mapakuyogan ti umuna a karnero iti daton a sangalitro nga arak a maibuyat iti altar.

8 Iti sumipnget, maidaton ti maikadua nga urbon ti karnero ket pakuyogan met iti arak, kas iti daton iti bigat. Daton met a mapuoran daytoy a nabanglo itiApo.

Ti Daton a Maidatag iti Aldaw a Panaginana

9 Iti Aldaw a Panaginana, maidatag ti dua a kalakian a karnero a maysa ti tawenna ken awan depektoda agraman dua a kilo nga arina a nagamay iti lana ti olibo a daton a makan ken ti daton nga arak.

10 Maidatag daytoy a daton a mapuoran iti tunggal Aldaw a Panaginana a mainayon iti inaldaw a daton agraman ti daton nga arak.

Ti Daton a Maidatag iti Umuna nga Aldaw ti Bulan

11 Iti umuna nga aldaw ti tunggal bulan, dagitoy ti idatagyo a daton a mapuoran itiApo: dua a bumaro a baka, maysa a kalakian a karnero, pito a kalakian a karnero nga agtawen iti maysa ken awan ti depektoda.

12 Kas daton a makan, mangidatagkayo iti arina a nagamay iti lana ti olibo. Maipakuyog iti tunggal baka ti tallo a kilo nga arina, iti tunggal karnero, dua a kilo,

13 ket iti tunggal urbon ti karnero, maysa a kilo. Dagitoy dagiti daton a mapuoran a nabanglo itiApo.

14 Ti daton nga inumen: dua a litro nga arak iti tunggal baka; maysa ket kagudua a litro iti karnero, ket maysa a litro iti tunggal urbon ti karnero. Daytoy ti maannurot iti daton a mapuoran iti umuna nga aldaw ti tunggal bulan.

15 Malaksid ti inaldaw a daton a mapuoran agraman ti daton nga arak, mangidatagkayo met iti kalakian a kalding a daton gapu iti basol.

Dagiti Daton iti Fiesta ti Tinapay nga Awan Lebadurana

16 Marambakaniti maika-14 nga aldaw ti umuna a bulan ti Fiesta ti Paskua a pammadayaw itiApo.

17 Itimaika-15 nga aldaw, mangrugi ti nasantoan a fiesta nga agpaut iti pito nga aldaw. Iti las-ud daytoy a tiempo, dagiti laeng tinapay nga awan lebadurana ti mabalin a kanen.

18 Iti umuna nga aldaw ti fiesta, aguummongkayo nga agdaydayaw, ket awan ti agtrabaho.

19 Mangidatagkayo iti mapuoran a daton a makan itiApo: dua a bumaro a baka, maysa a kalakian a karnero ken pito a kalakian nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan depektoda.

20 Pakuyoganyo dagitoy iti daton a makan a naaramid iti arina a nagamay iti lana ti olibo: tallo a kilo iti tunggal baka, dua a kilo iti tunggal karnero,

21 ken maysa a kilo iti tunggal urbon ti karnero.

22 Mangidatagkayo met iti kalakian a kalding a daton a mangpunas iti basol. Kastoy ti seremonia ti pannakadalus dagiti tattao.

23 Idatagyo dagitoy a mainayon iti binigat a daton a mapuoran.

24 Kasta met nga iti las-ud ti pito nga aldaw, mangidatagkayo itiApoiti daton a makan a nabanglo kenkuana. Idatonyo daytoy malaksid ti inaldaw a daton a mapuoran ken ti daton nga arak.

25 Iti maika-7 nga aldaw, aguummongkayo manen nga agdaydayaw ket awan ti agtrabaho.

Dagiti Daton iti Fiesta ti Apit

26 ItiFiesta ti Apit, no idatagyo dagiti baro nga apit a datonyo itiApo, aguummongkayo nga agdaydayaw, ket awan ti agtrabaho.

27 Mangidatagkayo iti daton a mapuoran a nabanglo itiApo: dua a bumaro a baka, maysa a kalakian a karnero ken pito nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan depektoda.

28 Pakuyoganyo dagitoy iti daton a makan a naaramid iti arina a nagamay iti lana ti olibo: tallo a kilo iti tunggal baka, dua a kilo iti tunggal karnero,

29 maysa a kilo iti tunggal urbon ti karnero.

30 Mangidatagkayo met iti kalakian a kalding a daton a mangpunas iti basol. Kastoy ti seremonia ti pannakadalus dagiti tattao.

31 Idatagyo dagitoy agraman ti daton nga arak malaksid laeng ti inaldaw a daton a mapuoran ken daton a makan.

Dagiti Daton iti Fiesta ti Baro a Tawen

1 Iti umuna nga aldaw ti maika-7 a bulan, aguummongkayo nga agdaydayaw ket awan ti agtrabaho. Iti dayta nga aldaw, mapuyot dagiti trumpeta.

2 Mangidatagkayo iti daton a mapuoran a nabanglo itiApo: maysa a bumaro a baka, maysa a kalakian a karnero ken pito a kalakian nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan depektoda.

3 Pakuyoganyo daytoy iti daton a makan a naaramid iti arina a nagamay iti lana ti olibo: tallo a kilo iti tunggal baka, dua a kilo iti tunggal karnero

4 ken maysa a kilo iti tunggal urbon ti karnero.

5 Mangidatagkayo met iti kalakian a kalding a daton a mangpunas iti basol. Kastoy ti seremonia ti pannakadalus dagiti tattao.

6 Idatagyo daytoy agraman ti inaldaw a daton a mapuoran iti umuna nga aldaw ti bulan agraman ti daton a makan. Idatagyo met ti inaldaw a daton a mapuoran agraman ti daton a makan ken ti daton nga arak. Mapuoran daytoy a mangted iti nabanglo nga ayamuom itiApo.

Dagiti Daton iti Aldaw a Pannakapakawan ti Basol

7 Aguummongkayonga agdaydayaw iti maika-10 nga aldaw iti maika-7 a bulan; dikay mangan ken agtrabaho.

8 Mangidatagkayo iti daton a mapuoran a nabanglo itiApo. Adtoy dagiti idatonyo: maysa a bumaro a baka, maysa a kalakian a karnero ken pito nga urbon a karnero a maysa ti tawenda ken awan depektoda.

9 Pakuyoganyo dagitoy iti daton a makan a naaramid iti arina a nagamay iti lana ti olibo: tallo a kilo iti tunggal baka, dua a kilo iti tunggal karnero

10 ken maysa a kilo iti tunggal urbon ti karnero.

11 Mangidatagkayo met iti kalakian a kalding a daton a mangpunas iti basol, malaksid laeng iti daton a kalding iti seremonia ti pannakadalus dagiti tattao ken dagiti inaldaw a daton agraman ti daton a makan ken ti daton nga arak.

Dagiti Daton iti Fiesta dagiti Abong-abong

12 Aguummongkayonga agdaydayaw iti maika-15 nga aldaw iti maika-7 a bulan. Pito nga aldaw a rambakanyo daytoy a fiesta a pammadayaw itiApoket dikay agtrabaho.

13 Iti daytoy umuna nga aldaw, mangidatagkayo iti daton a makan a nabanglo itiApo: 13 a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero ken 14 nga urbon a karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

14 Pakuyoganyo dagitoy iti daton a makan a nagamay iti lana ti olibo: tallo a kilo nga arina iti tunggal baka, dua a kilo iti tunggal karnero

15 ken maysa a kilo iti tunggal urbon ti karnero, agraman dagiti naituding a daton nga arak.

16 Mangidatagkayo met iti kalakian a kalding a daton a mangpunas iti basol. Idatagyo dagitoy a mainayon iti inaldaw a daton a mapuoran agraman naituding a daton a makan ken ti daton nga arak.

17 Iti maikadua nga aldaw, mangidatagkayo iti 12 a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero ken 14 nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

18-19 Ipakuyogyo nga idaton dagiti amin a daton a naituding a maidatag iti umuna nga aldaw.

20 Iti maikatlo nga aldaw, mangidatagkayo iti 11 a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero ken 14 nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

21-22 Ipakuyogyo nga idaton dagiti amin a daton a naituding a maidatag iti umuna nga aldaw.

23 Iti maikapat nga aldaw, mangidatagkayo iti sangapulo a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero, ken 14 nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

24-25 Ipakuyogyo dagiti amin a daton a naituding ti umuna nga aldaw.

26 Iti maikalima nga aldaw, mangidatagkayo iti siam a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero ken 14 nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

27-28 Ipakuyogyo nga idaton dagiti amin a daton a naituding a maidatag iti umuna nga aldaw.

29 Iti maika-6 nga aldaw, mangidatagkayo iti walo a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero ken 14 nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

30-31 Ipakuyogyo nga idaton dagiti amin a daton a naituding a maidatag iti umuna nga aldaw.

32 Iti maika-7 nga aldaw, mangidatagkayo iti pito a bumaro a baka, dua a kalakian a karnero ken 14 nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti pakapilawanda.

33-34 Ipakuyogyo nga idaton dagiti amin a daton a naituding a maidatag iti umuna nga aldaw.

35 Iti maika-8 nga aldaw, aguummongkayo nga agdaydayaw ket dikay agtrabaho.

36 Mangidatagkayo iti daton a mapuoran a kas daton a makan a nabanglo itiApo: maysa a bumaro a baka, maysa a kalakian a karnero ken pito nga urbon ti karnero a maysa ti tawenda ken awan ti depektoda.

37-38 Ipakuyogyo dagiti amin a daton a naituding iti umuna nga aldaw.

39 Dagitoy dagiti annurotenyo kadagiti daton a mapuoran, daton a makan, daton nga arak ken daton a pakikappia nga idatagyo itiApotunggal rambakanyo dagiti naituding a fiesta. Mairaman ditoy dagiti daton a pangtungpal iti kariyo wenno kas daton nga agubbog iti nakemyo.

40 Imbaga ni Moises kadagiti Israelita ti amin nga imbilin kenkuana tiApo.

Dagiti Alagaden iti Panagkari

1 Inted ni Moises dagiti sumaganad a bilin kadagiti pangulo dagiti tribu ti Israel.

2 Noagkari ti maysa a tao nga adda itedna itiApowenno isapatana a dina aramiden ti maysa a banag, masapul a tungpalenna ti karina ket aramidenna ti amin nga imbagana.

3 No maysa a balasang nga adda pay la iti sidong dagiti nagannak kenkuana ti agkari wenno agsapata itiApo,

4 masapul nga aramidenna ti inkari wenno insapatana, malaksid no madi ti amana apaman a maammoanna.

5 Ngem no iparit ti amana a tungpalenna ti karina apaman a maammoanna, saan a maipapilit a tungpalenna. Awan ti sungsungbatanna itiApoagsipud ta imparit ti amana a matungpal ti karina.

6 No balasang ti agkari, inggagarana man wenno dina napuotan, wenno ikarina a dina aramiden ti maysa a banag ket kalpasanna makiasawa,

7 masapul nga aramidenna ti karina wenno sinapataanna, malaksid no madi ti asawana apaman a maammoanna daytoy.

8 Ngem no iparit ti asawana a tungpalenna ti sapatana apaman a maammoanna, saan a mapilit a mangtungpal iti karina. Pakawanento tiApo.

9 Masapul a tungpalen ti balo a babai, wenno ti babai a naisina iti asawana, ti insapatana nga aramidenna ken ti insapatana a dina aramiden.

10 No agkari wenno agsapata ti naasawaan a babai,

11 masapul nga aramidenna amin nga insapata wenno inkarina, malaksid no madi ti asawana no maammoanna.

12 Ngem no paritan ti asawana a tungpalenna ti karina no maammoanna, saan a mapilit a mangtungpal iti karina. Pinaritan ti asawana a mangtungpal iti karina; pakawanento tiApo.

13 Adda kalintegan ti asawana a mangpatalged wenno mangwaswas iti kari wenno sapata ti babai.

14 Ngem no awan ti masao ti asawana iti aldaw a maammoanna ti karina, masapul nga aramidenna ti amin nga inkarina. Pinatalgedanna ti sapata iti saanna a panangiparit kalpasan a maammoanna daytoy.

15 Ngem no waswasenna ti kari kalpasan ti sumagmamano nga aldaw a pannakaammona, isu ti agsagaba iti dusa ti babai iti dina panangtungpal iti karina.

16 Dagitoy dagiti alagaden nga inted ni Yahweh ken ni Moises maipapan kadagiti sapata ti naasawaan a babai wenno ti awan asawana a babai nga agnanaed iti balay ni amana.

Gubaten ti Israel ti Midian

1 Kinuna ni Yahweh ken ni Moises,

2 “Sakbay a matayka, balsem pay nga umuna dagiti Midianita gapu iti inaramidda kadagiti Israelita.”

3 Ngarud, imbaga ni Moises kadagiti tattao, “Agsaganakayo a makigubat; rautenyo dagiti Midianita ket balsenyo ida gapu iti inaramidda itiApo.

4 Tunggal tribu ti Israel, mangibaon iti 1,000 a makigubat.”

5 Napili ngarud ti 1,000 a lallaki iti tunggal tribu. Agdagup iti 12,000 dagiti napili a makigubat.

6 Imbaon ni Moises ida a makigubat iti babaen ni Finees nga anak ni Eleazar a padi; inkuyogna dagiti nasagradoan nga alikamen ken dagiti trumpeta a pagpakdaar.

7 Rinautda ti Midian kas imbilin ni Yahweh ken ni Moises. Pinatayda amin a lallaki

8 agraman dagiti lima nga ari ti Midian: Evi, Rekem, Zur, Hur ken Reba. Pinapatayda met ni Balaam nga anak ni Beor.

9 Impanaw dagiti Israelita dagiti babbai ti Midian agraman dagiti annakda. Sinamsamda dagiti baka ken animal dagiti Midianita ken amin a sanikuada

10 sada pinuoran amin a siudad ken kampoda.

11 Inyawidda dagiti amin a sinamsamda, dagiti balud ken dagiti animal ket

12 impanda dagitoy kada Moises, Eleazar ken iti sangkagimongan ti Israel a nagkampo kadagiti tanap ti Moab iti ballasiw ti Jordan a sumango iti Jerico.

Agsubli ti Armada

13 Idi sumangpet ti armada, sinabat ida da Moises, Eleazar ken amin a papangulo iti sangkagimongan iti ruar ti kampo.

14 Kasta unay ti pungtot ni Moises kadagiti pangulo dagiti bunggoy dagiti rinibu ken dagiti bunggoy dagiti ginasut a soldado a nagsubli manipud iti paggugubatan.

15 Sinaludsodna kadakuada, “Apay a diyo pinapatay dagiti amin a babbai?

16 Diyokadi ammo ti inaramid dagiti babbai a namati kadagiti bilin ni Balaam? Insungsongda dagiti tattao a mangtallikud itiApoidi addada idiay Peor. Isuda ti nakaigapuan ti panagdissuor ti didigra kadagiti tattao tiApo.

17 Ngarud, patayenyo dagiti amin nga agtutubo a lallaki ken amin a babbai a nakikaidda iti lalaki.

18 Ngem yawidyo dagiti amin a babbai a di pay nakikaidda iti lalaki.

19 Ita, dakayo nga adda pinatayna wenno nakasagid iti bangkay, agyankayo iti ruar ti kampo iti las-ud ti pito nga aldaw. Iti maikatlo ken iti maika-7 nga aldaw, annongenyo ti seremonia ti pannakadalusyo ken dagiti babbai nga innalayo.

20 Annongenyo met ti seremonia ti pannakadalus dagiti amin a kawes ken amin a naaramid iti lalat, dutdot ti kalding wenno kayo.”

21 Kinuna ni Eleazar a padi kadagiti naggapu iti paggugubatan, “Dagitoy dagiti alagaden nga inted tiApoken ni Moises.

22-23 Masapul a magugoran dagiti amin nga alikamen a saan a mauram a kas iti balitok, pirak, bronse, landok, lata wenno buli babaen iti panaglasatda iti apuy. Maugasan dagiti amin a dadduma nga alikamen iti danum a nairanta a maaramat iti pannakadalus.

24 Iti maika-7 nga aldaw, labaanyo dagiti pagan-anayyo; kalpasanna, maibilangkayonton a nadalus ket mabalinyonton ti sumrek iti kampo.”

Ti Pannakabingay dagiti Nasamsam iti Gubat

25 Kinuna ni Yahweh ken ni Moises,

26 “Bilangenyo ken ni Eleazar a padi ti amin a nasamsam, agraman dagiti balud ken dagiti animal. Tumulong kadakayo dagiti pangulo ti sangkagimongan.

27 Guduaenyo dagiti amin a nasamsam. Kukua dagiti napan nakigubat ti maysa a kagudua ket kukua dagiti amin a tattao ti maysa a kagudua.

28 Iti pannakabagi dagiti soldado, mangilasinkayo iti agpaay itiApo: maysa iti tunggal 500 a balud, kasta met kadagiti baka, asno, karnero ken kalding.

29 Itedyo dagitoy ken ni Eleazar a padi a naisangsangayan a sagut itiApo.

30 Iti bingay dagiti tattao, mangalakayo iti maysa iti tunggal 50 a balud, kasta met kadagiti baka, asno, karnero ken kalding. Itedyo dagitoy kadagiti Levita nga agay-aywan iti Tolda ti Dios.”

31 Tinungpal da Moises ken Eleazar ti bilin ni Yahweh.

32-35 Daytoy ti listaan ti sinamsam dagiti soldado, malaksid laeng dagiti innalada nga agpaay kadakuada: 675,000 a karnero ken kalding, 72,000 a baka, 61,000 nga asno ken 32,000 a babbalasang.

36-40 Agdagup iti 337,500 a karnero ken kalding ti bingay dagiti soldado ket 675 ti daton ken ni Yahweh; 36,000 a baka ti bingay dagiti soldado ket 72 ti daton ken ni Yahweh; 30,500 nga asno ti bingay dagiti soldado ket 61 ti daton ken ni Yahweh; 16,000 a babbalasang ti bingay dagiti soldado ket 32 ti daton ken ni Yahweh.

41 Ngarud, inted ni Moises ken ni Eleazar dagiti buis a naisangsangayan a pannakabagi ni Yahweh kas imbilin ni Yahweh.

42-46 Agdagup iti 337,500 a karnero ken kalding, 36,000 a baka, 30,500 nga asno ken 16,000 a babbalasang ti bingay ti sangkagimongan. Kasta met ti bingay dagiti soldado.

47 Iti bingay dagiti tattao, nangala ni Moises iti maysa iti tunggal 50 a balud ken animal ket kas imbilin ni Yahweh, intedna ida kadagiti Levita nga agay-aywan iti Tolda ti Dios.

48 Napan ken ni Moises dagiti ofisiales a nangipangulo iti armada

49 ket imbagada, “Apo, binilangmi dagiti soldado nga impanguloanmi ket awan ti uray maysa kadakuada ti naksay.

50 Intugotmi dagiti sinamsammi nga alahas a balitok, kas iti putipot ti takiag, pulseras, singsing, aritos ken kuentas nga innalami. Idatagmi dagitoy itiApoa kas bayad ti biagmi tapno salaknibannakami.”

51 Inawat da Moises ken Eleazar amin dagitoy nga alahas a balitok.

52 Agdagup iti nasurok a 200 a kilo ti inted dagiti ofisiales.

53 Saan nga inted dagiti soldado dagiti sinamsamda.

54 Impan da Moises ken Eleazar dagiti balitok iti Tolda ti Dios a daton dagiti Israelita ken ni Yahweh.

Dagiti Tribu iti Daya ti Jordan

1 Adu ti baka dagiti tribu da Reuben ken Gad. Idi makitada ti daga ti Jazer ken Galaad a napintas a pagpastoran,

2 napanda ken ni Moises, Eleazar ken dagiti dadduma a pangulo dagiti tattao ket kinunada,

3-4 “Napintas a pagaraban ti baka dagiti ili ti Atarot, Dibon, Jazer, Nimra, Hesbon, Eleale, Sibma, Nebo ken Beon. Daytoy ti lugar a pinarmek tiApoa pagnaedan dagiti Israelita. Adu ti bakami

5 ket itedyo koma daytoy a daga a kas bingaymi. Pangngaasiyo ta didakam pagnaeden iti ballasiw ti Karayan Jordan.”

6 Insungbat ni Moises, “Kayatyo ti agyan ditoy idinto ta mapan makigubat dagiti padayo nga Israelita?

7 Apay nga upayenyo ida a bumallasiw iti Karayan Jordan tapno mapanda iti daga nga inted tiApokadakuada?

8 Kastati inaramid dagidi kapuonanyo idiay Kades Barnea idi imbaonko ida a mangwanawan iti daga.

9 Dimmanonda iti Tanap ti Escol ket nakitada ti daga ngem idi nagsublida inupayda dagiti tattao a mapan iti daga nga inted kadakuada tiApo.

10 Itidayta nga aldaw, nakapungtot tiApoket insapatana:

11 ‘Gapu ta dida nagtalinaed a napudno kaniak, awanto ti agtawen iti 20 wenno nasursurok a rimmuar iti Egipto a sumrek iti daga nga inkarik kada Abraham, Isaac ken Jacob.’

12 Awanto ti makastrek sadiay, malaksid ni Caleb nga anak ni Jefone a Kenezeo ken ni Josue nga anak ni Nun; nagtalinaedda a napudno itiApo.

13 Nakapungtot tiApokadagiti tattao ket pinagalla-allana ida iti let-ang iti las-ud ti 40 a tawen agingga a natay dayta a kaputotan a nagbasol kenkuana.

14 Ita, kayatyo a tuladen ti inaramid dagiti kapuonanyo. Kayatyo kadi nga agdissuor manen ti pungtot tiApoiti Israel? Dakeskayo la unay, dakayo a baro a kaputotan!

15 Dakayo iti tribu ni Ruben ken Gad, no diyo kayat ti sumurot ita itiApo, baybay-anna manen dagitoy a tattao iti let-ang ket dakayo ti akimbasol iti pannakadadaelda amin.”

16 Immasidegda ken ni Moises ket kinunada, “Mangbangonkami pay kadagiti pagaponan dagiti karneromi ken nasarikedkedan nga ili a pagnaedan dagiti familiami.

17 Kalpasanna, sisasaganakamton a kumuyog kadagiti padami nga Israelita iti paggugubatan ken mangipangulo iti iraraut agingga a maipanmi ida iti daga a naituding kadakuada. Kabayatanna, mabalin dagiti familiami ti agnaed ditoy kadagiti nasarikedkedan nga ili ket dinto an-anoen ida dagiti tattao iti daytoy a daga.

18 Dikamto agsubli no saan a matagikua dagiti dadduma nga Israelita ti daga a naipatawid kadakuada.

19 Saankaminton a makibingay iti daga iti ballasiw ti Jordan gapu ta adda bingaymin iti dayaen ti Jordan.”

20 Insungbat ni Moises, “No pudno ti saoyo, agsaganakayo ngarud a makigubat iti imatang tiApo.

21 Masapul a ballasiwen dagiti amin a soldadoyo ti Karayan Jordan ket babaen iti panangidalan tiApo, rautenda dagiti kabusortayo agingga a parmeken ida tiApo

22 ket tagikuaenna ti daga. Kalpasanna, mabalinyon ti agsubli gapu ta tinungpalyo ti rebbengenyo itiApoken kadagiti padayo nga Israelita. Bigbigento tiApoa kukuayo daytoy a daga iti daya ti Jordan.

23 Ngem no diyo tungpalen ti kariyo, ipakpakaunak nga agbasolkayo itiApo. Uray kitaenyo, awan duadua a madusakayto gapu iti basolyo.

24 Sige, bangonenyo dagiti iliyo ken dagiti pagaponan dagiti karneroyo ngem tungpalenyo ti inkariyo.”

25 Kinuna dagiti lallaki iti tribu da Gad ken Ruben, “Apo, tungpalenmi ti bilinmo.

26 Agbati kadagiti ili ti Galaad dagiti assawa ken annakmi ken dagiti baka ken karneromi.

27 Ngem sisasaganakami amin a makigubat iti babaen ti panangidalan tiApo. Bumallasiwkami iti Jordan a mapan makigubat kas iti kinunam.”

28 Ngarud,imbilin ni Moises kada Eleazar, Josue, ken kadagiti dadduma a pangulo ti Israel,

29 “No ballasiwen dagiti tattao iti tribu da Gad ken Ruben ti Karayan Jordan a sisasagana a makigubat iti panangidalan tiApoket no babaen iti tulongda, maparmekyo ti daga, itedyo ngarud ti daga ti Galaad a tagikuaenda.

30 Ngem no dida bumallasiw tapno tulongandakayo a makigubat, masapul a makibingayda kadakayo iti daga ti Canaan.”

31 Kinuna dagiti lallaki iti tribu da Gad ken Ruben, “Apo, tungpalenmi ti imbilin tiApo.

32 Iti babaen ti panangidalanna, bumallasiwkami iti Jordan a mapan iti daga ti Canaan ket makigubatkami tapno mapagtalinaedmi ti dagami ditoy daya ti Jordan.”

33 Iti kasta, inted ni Moises kadagiti tribu da Gad ken Ruben ken iti kagudua ti tribu ni Manases ti amin a daga a sakup ni Sihon nga ari dagiti Amorreo ken ni Og nga ari ti Basan, agraman dagiti kabangibang nga ili ken away.

34 Binangon manen ti tribu ni Gad dagiti nasarikedkedan nga ili ti Dibon, Atarot, Aroer,

35 Atrot Sofan, Jazer, Jogbeha,

36 Bet Nimra, ken Bet Haran.

37 Binangon manen ti tribu ni Ruben dagiti ili ti Hesbon, Eleale, Kiriataim,

38 Nebo, Baal Meon (nabaliwan daytoy a nagan) ken Sibma. Inikkanda ti baro a nagan dagiti ili a binangonda manen.

39 Rinaut dagiti kaputotan ni Makir nga anak ni Manases ti daga ti Galaad. Sinakupda ti daga ket pinagtalawda dagiti Amorreo nga agnaed sadiay.

40 Inted ni Moises ti daga ti Galaad kadagiti kapuonan ni Makir ket nagnaedda sadiay.

41 Rinaut ken sinakup ni Jair iti tribu ni Manases ti sumagmamano a barrio ket pinanagananna ida iti Barbarrio ni Jair.

42 Rinaut ken sinakup ni Noba ti Kenat ken dagiti barriona ket pinanagananna ti ili iti Noba nga impasurot iti naganna.

Dagiti Nagkampoan ti Israel manipud Egipto agingga idiay Moab

1 Nailanad iti daytoy a listaan dagiti nagan dagiti lugar a nagkampoan dagiti Israelita kalpasan ti ipapanawda idiay Egipto iti babaen ti panangipangulo da Moises ken Aaron.

2 Insurat ni Moises ti nagan ti lugar a pagkampoanda, kas imbilin ni Yahweh.

3 Pimmanaw dagiti Israelita idiay Egipto iti maika-15 nga aldaw iti umuna a bulan ti tawen, ti aldaw kalpasan ti umuna a Fiesta ti Paskua. Babaen iti panangaywan ni Yahweh, pimmanawda iti siudad ti Rameses iti imatang dagiti Egipcio.

4 Madama idi nga itabtabonda dagiti annakda nga inauna a pinatay ni Yahweh. Iti panangaramid ni Yahweh iti daytoy, impakitana a nabilbileg ngem dagiti didiosen ti Egipto.

5 Pimmanaw dagiti Israelita iti Rameses ket nagkampoda idiay Succot.

6 Manipud iti Succot, napanda iti Etam iti igid ti let-ang.

7 Manipud iti Etam, nagsublida idiay Pihahirot iti dayaen ti Baal Sefon sada nagkampo iti asideg ti Migdol.

8 Manipud iti Pihahirot, bimmallasiwda iti Nalabaga a Baybay sada nagturong iti let-ang. Kalpasan ti tallo nga aldaw a pannagnada iti let-ang ti Etam, nagkampoda idiay Mara.

9 Manipud iti Mara, napanda idiay Elim a nagkampoanda agsipud ta adda 12 nga ubbog ken 70 a palma sadiay.

10 Pimmanawda iti Elim ket nagkampoda iti asideg ti Nalabaga a Baybay.

11 Idiay let-ang ti Sin ti simmaruno a nagkampoanda.

12 Kalpasanna, nagkampoda idiay Dofka

13 sa idiay Alus.

14 Pimmanawda idiay Alus ket napanda idiay Refidim, iti lugar nga awan danum nga inumenda.

15-37 Manipud Refidim agingga idiay Bantay Hor, nagkampoda kadagitoy a lugar: iti Let-ang ti Sinai, Kibrot Hataava, Hazerot, Ritma, Rimmon Perez, Libna, Rissa, Kehelata, Bantay Sefer, Harada, Makelot, Tahat, Tera, Mitka, Hasmona, Moserot, Bene Jaakan, Hor Haggidgad, Jotbata, Abrona, Eziongeber, ti let-ang ti Zin (kayatna a sawen, Kades) ken Bantay Hor iti igid ti daga ti Edom.

38-39 Kasimbilin ni Yahweh, simmang-at ni Aaron a padi iti Bantay Hor. Natay sadiay ni Aaron iti umuna nga aldaw iti maikalima a bulan iti maika-40 a tawen kalpasan ti ipapanaw dagiti Israelita idiay Egipto. Agtawen idi iti 123 ni Aaron.

40 Nadamagti ari ti Arad iti akin-abagatan a Canaan a sumungad dagiti Israelita.

41-49 Manipud Bantay Hor agingga iti tanap ti Moab, nagkampo dagiti Israelita kadagitoy a lugar: Zalmona, Punon, Obot, dagiti rebba ti Abarim iti sakup ti Moab, Dibon Gad, Almon Diblataim, Bantay Abarim iti asideg ti Bantay Nebo, ken iti tanap ti Moab iti ballasiw ti Karayan Jordan a sumango iti Jerico, iti nagbaetan ti Bet Jesimot ken ti Tanap ti Acacia.

Ti Bilin ni Yahweh kadagiti Israelita sakbay a Bumallasiwda

50 Idi addada iti tanap ti Moab iti ballasiw ti Jordan iti sangoanan ti Jerico, inted ni Yahweh ken ni Moises

51 dagitoy nga alagaden dagiti Israelita: “Inton makaballasiwkayon iti Jordan ket addakayon iti Canaan,

52 masapul a papanawenyo dagiti amin nga agnaed iti dayta a daga. Dadaelenyo dagiti bato ken metal a didiosenda ken amin a lugar a pagdaydayawanda.

53 Sakupenyo ti daga ket agnaedkayo sadiay agsipud ta itedko dayta kadakayo.

54 Bingbingayenyoti daga babaen iti binnunot ket itedyo kadagiti nadumaduma a tribu ken kaputotan. Nalawa ti bingay ti dakkel a tribu ket bassit met ti bingay ti bassit a kapuonan.

55 Ngem no diyo pagtalawen dagiti agnaed iti daga, mayarigto dagiti mabati a kas puling kadagiti matayo ken kas sisiit kadagiti bakrangyo ket gubatendakayto.

56 Panggepko a dadaelen ida ngem no diyo pagtalawen ida, dakayo ti dadaelek a saan ket nga isuda.”