Author: admin

Agsubli ti Babai a Taga-Sunem

1 Imbagaidi ni Eliseo iti Sunamita nga ina ti ubing a pinagungarna, “Pumanawkayo ket inkay agnaed a sangafamiliaan iti sabali a lugar, ta mangyeg tiApoiti panagbisin iti daytoy a pagilian nga agpaut iti pito a tawen.”

2 Tinungpal ti babai ti bilin ni Eliseo ket napanda nagnaed idiay Filistia iti pito a tawen.

3 Kalpasan ti pito a tawen, nagsubli ti babai idiay Israel. Napan iti ari tapno dawatenna a maisubli kenkuana ti balay ken talonna.

4 Nadanonna ti ari a makisarsarita ken ni Gehazi nga adipen ni Eliseo. Kayat ti ari a maammoan ti maipapan kadagiti milagro nga inar-aramid ni Eliseo.

5 Idi madama nga es-estoriaen ni Gehazi no kasano ti panangpagungar ni Eliseo iti natay a tao, indatag ti babai ti dawatna iti ari. Kinuna ni Gehazi iti ari, “Natan-ok nga Ari, daytoy ti ina ket daytoy met ti anakna a pinagungar ni Eliseo!”

6 Nagsaludsod ti ari ket pinatalgedan ti babai ti imbaga ni Gehazi. Daytoy ti gapuna a nangayab ti ari iti maysa nga ofisial ket imbilinna, “Kitaem a maisubli ti amin a sanikuana, agraman ti pateg ti amin a naapit kadagiti talonna iti las-ud ti pito a tawen a kaawanna.”

Ni Eliseo ken ni Ben-hadad nga Ari ti Siria

7 Napan ni Eliseo idiay Damasco. Nairana a masakit ni Ben-hadad nga ari ti Siria. Idi maipadamag iti ari nga adda ni Eliseo,

8 kinunana ken ni Hazael, maysa kadagiti ofisialesna, “Mangalaka iti sagut ket ipanmo iti profeta. Kiddawem kenkuana a makiuman itiApota damagenna no umimbagak pay wenno saan.”

9 Nangisagana ni Hazael iti amin a kita ti kasayaatan a produkto ti Damasco; naikarga dagitoy iti 40 a kamelio nga intugotna a napan ken ni Eliseo. Idi dumteng, kinunana, “Imbaonnak ni adipenmo nga Ari Ben-hadad tapno damagek kenka no umimbag wenno saan iti sakitna.”

10 Insungbat ni Eliseo, “Impakaammo kaniak tiApoa matay ti ari, ngem inka ibaga kenkuana nga aglaingto.”

11 Pinerrengna ni Hazael. Nailadawan ti kasta unay a buteng iti rupa ni Eliseo agingga a saan a makatalna ni Hazael. Pagammoan, nagsangit ni Eliseo.

12 “Apay nga agsangsangitka, apo?” sinaludsod ni Hazael.

“Gapu ta ammok dagiti kinaranggas nga ipalak-ammonto kadagiti Israelita,” insungbat ni Eliseo. “Puoramto dagiti sarikedkedda, papatayemto dagiti lallaki nga agtutubo, pangpang-oremto dagiti annakda agingga a matayda ken butiakamto dagiti masikog.”

13 “Kasanonga agbalinak a mannakabalin unay?” insungbat ni Hazael. “Awan serserbik a tao.”

“Impakita kaniak tiAponga agbalinkanto nga ari ti Siria,” insungbat ni Eliseo.

14 Nagsubli ni Hazael iti ayan ni Ben-hadad. Sinaludsod ti ari, “Ania ti kuna ni Eliseo?”

“Imbagana kaniak nga awan duadua nga umimbagka,” insungbat ni Hazael.

15 Ngem iti sumuno nga aldaw, nangala iti ules, binabasana sana linungnguop ti ari agingga a natay.

Ket sinuktan ni Hazael ni Ben-hadad a kas ari ti Siria.

Ni Jehoram nga Ari ti Juda

16 Iti maikalima a tawen a panagturay ni Joram nga anak ni Ahab a kas ari ti Israel,nagari iti Juda ni Jehoram nga anak ni Jehosafat.

17 Agtawen iti 32 idi ni Jehoram. Nagturay idiay Jerusalem iti walo a tawen.

18 Anak ni Ahab ti asawana ket kas iti familia ni Ahab, tinuladna dagiti dakes nga aramid dagiti ari ti Israel. Nagbasol ken ni Yahweh

19 ngemsaan a kayat a dadaelen ni Yahweh ti Juda agsipud ta inkarina idi iti daydi adipenna a David nga agturayto iti agnanayon dagiti kaputotanna.

20 Bayatti panagturay ni Jehoram, immalsa ti Edom a maibusor iti Juda ket nagbalin a siwawaya a pagarian.

21 Ngarud, nagrubbuat ni Jehoram agraman amin a luganna a pakigubat a mapan idiay Zair a nanglawlawan ti armada dagiti Edomita kadakuada. Iti rabii, nakalibas ni Jehoram a kaduana dagiti pangulo dagiti luganna a pakigubat. Nawaraswarasda dagiti soldadona, ket nagawidda kadagiti balbalayda.

22 Manipud idin, simmina ti Edom iti panangituray iti Juda ket siwawaya pay laeng agpapan ita. Immalsa met ti siudad ti Libna iti dayta a tiempo.

23 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak iti panagturay ni Jehoram.

24 Idi matay, naitabon kadagiti tanem dagiti ari iti Siudad ni David, ti daan a paset ti Jerusalem. Ni Ahazias nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Ahazias nga Ari ti Juda

25 Iti maika-12 a tawen a panagturay ni Joram nga anak ni Ahab kas ari ti Israel, naisaad nga ari iti Juda ni Ahazias nga anak ni Jehoram.

26 Duapulo ket dua ti tawen ni Ahazias idi agari ket makatawen a nagturay idiay Jerusalem. Ni Atalia nga apoko ni Omri nga ari ti Israel ti inana.

27 Gapu ta naikamang ni Ahazias ken ni Ari Ahab, nagbasol ken ni Yahweh a kas iti inaramid ti familia ni Ahab.

28 Kimmappon ni Ari Ahazias ken ni Joram nga ari ti Israel ket ginubatda ni Hazael nga ari ti Siria. Nagranget dagiti dua nga armada iti siudad ti Ramot idiay Galaad ket nasugatan ni Joram.

29 Nagsubli iti siudad ti Jezreel tapno agpaimbag. Napan sinarungkaran ni Ahazias sadiay.

Maisaad ni Jehu nga Ari iti Israel

1 Kabayatanna, inayaban ni profeta Eliseo ti maysa kadagiti agtutubo a profeta ket kinunana kenkuana, “Agrubbuatka ket inka iti siudad ti Ramot idiay Galaad. Itugotmo daytoy sangabotelia a lana ti olibo;

2 inton makadanonka sadiay, sapulem ni Jehu nga anak ni Jehosafat ken apoko ni Nimsi. Ipanmo iti maysa a kuarto nga adayo kadagiti kakaduana,

3 ibuyatmo daytoy a lana iti ulona ket kunam, ‘Ipakaammo tiAponga ikonsagrarnaka nga ari ti Israel.’ Kalpasanna, pumanawka a dagus.”

4 Napan ngarud ti agtutubo a profeta idiay Ramot

5 a nakasarakanna kadagiti ofisiales ti armada nga agtataripnong. Kinunana, “Apo, adda mensahe nga ipakaammok kenka.”

Sinaludsod ni Jehu, “Siasino kadakami ti kasarsaritam?”

“Sika, apo,” insungbatna.

6 Simrekdaa dua iti balay. Imbuyat ti agtutubo a profeta ti lana ti olibo iti ulo ni Jehu sana kinuna, “Kastoy ti ipakaammo tiApoa Dios ti Israel: ‘Konsagrarenka nga ari dagiti tattaok nga Israelita.

7 Masapul a patayem ti apom nga ari, dayta anak ni Ahab tapno dusaek ni Jezebel iti panangpapatayna kadagiti profetak ken kadagiti dadduma nga adipenko.

8 Masapul a madadael ti familia ni Ahab agraman dagiti kaputotanna. Pukawek ti amin a lallaki iti familiana, ubing man wenno lakay.

9 Aramidek iti familiana ti inaramidko idi kadagiti familia da Jeroboam ken Baasa nga ari ti Israel.

10 Nomaipapan ken ni Jezebel, dinto maitanem ta kanento dagiti aso ti bangkayna iti sakup ti Jezreel.’” Kalpasan ti panangisaona iti daytoy, pimmanaw a dagus ti agtutubo.

11 Nagsubli ni Jehu iti ayan dagiti padana nga ofisiales ket sinaludsodda, “Ania ti napasamak? Ania ti masapulna kenka dayta mauyong a tao?”

“Ammoyo ti masapulna,” kinuna ni Jehu.

12 “Saanmi nga ammo!” insungbatda. “Ibagam ti imbagana!”

“Imbagana a kastoy ti ipakaammo tiApo: ‘Konsagrarenka nga ari ti Israel.’”

13 Dinagdagusda nga inikkat ti kagayda sada inyaplag kadagiti pangal ti agdan a pagtakderan ni Jehu. Pinagunida dagiti trumpeta sada impukkaw, “Ari ni Jehu!”

Mapapatay ni Joram nga Ari ti Israel

14-15 Kalpasanna, insikat ni Jehu a patayen ni Ari Joram. Adda idi ti ari idiay Jezreel a pagpapaimbaganna kadagiti sugatna a naalana iti gubat idiay Ramot a maibusor ken ni Hazael nga ari ti Siria. Kinuna ni Jehu kadagiti padana nga ofisiales, “No kaduadak, kitaenyo a naimbag nga awan ti makalibas ditoy Ramot a mapan idiay Jezreel ket ballaaganna dagiti tattao sadiay.”

16 Limmugan iti luganna a pakigubat ket nagturong idiay Jezreel. Saan pay a naimbagan ni Joram ket adda met sadiay ni Ahazias nga ari ti Juda a simmarungkar kenkuana.

17 Nakita ti guardia nga adda iti pagwanawanan iti Jezreel ti isusungad ni Jehu ken dagiti buyotna. “Adda sumungsungad a tattao a nakasakay iti kabalio!” impukkawna.

Insungbat ni Joram, “Mangibaonka iti agkabalio a mangsabat kadakuada tapno ammoenna no gagayyem wenno kabusor ida.”

18 Napan ti naibaon tapno sabtenna ni Jehu ket kinunana kenkuana, “Padamag ti ari no umayka a kas gayyem.”

“Awan bibiangmo!” kinuna ni Jehu. “Agbaw-ingka ket sumurotka kaniak.”

Impadamag ti guardia iti pagwanawanan a nakadanon ti naibaon iti ayan ti grupo a sumungsungad ngem saan a nagsubli.

19 Nangibaon manen ti ari iti sabali a nagkabalio a nangsaludsod ken ni Jehu ti kas iti sinaludsod ti immuna. Kastoy manen ti insungbat ni Jehu: “Awan bibiangmo! Agbaw-ingka ket sumurotka kaniak!”

20 Impadamag manen ti guardia a nakadanon ti naibaon iti ayan ti grupo ngem saan a nagsubli. Ket innayonna, “Napardas ti panangpataray ti pangulo ti grupo iti luganna. Kasla agmauyong. Kasla ken ni Jehu nga agpatpataray!”

21 “Isaganayo ti luganko,” imbilin ni Joram. Naaramid daytoy ket rimmuar da Joram ken Ari Ahazias a nakasakay iti bukodda a lugan tapno sabtenda ti bunggoy ni Jehu. Nagsasabatda iti talon a kukua idi ni Nabot.

22 Sinaludsod ni Joram, “Kappia kadi ti inyegmo, Jehu?”

“Kasano nga adda kappia,” insungbat ni Jehu, “no adda pay laeng panagan-anito ken panagdaydayaw kadagiti didiosen nga insungsong ni inam a Jezebel?”

23 “Panangliput daytoy, Ahazias!” inyikkis ni Joram ket imbueltana ti luganna sa nagpataray.

24 Inasut ni Jehu ti panana ket imbiatna iti amin a pigsana. Napuntaan ti bukot ni Joram. Nagsalput ti pana iti pusona, ket napasag iti uneg ti luganna.

25 Kinuna ni Jehu ken ni Bidkar a katulonganna, “Alaem ti bangkayna ket inka ipurruak iti talon a kukua idi ni Nabot. Malagipmo ti panagabayta idi a nagkabalio a sumarsaruno ken ni Ahab nga ama ni Ari Joram. Imbaga tiApodaytoy a maibusor ken ni Ahab:

26 ‘Nakitakidi kalman ti pannakapapatay ni Nabot ken dagiti annakna. Ket inkarik a dusaenka iti daytoy met la a talon.’ Alaem ngarud ti bangkay ni Joram,” imbilin ni Jehu iti katulonganna, “ket ibellengmo iti talon a kukua ni Nabot, tapno matungpal ti sao tiApo.”

Mapapatay ni Ahazias nga Ari ti Juda

27 Idi nakita ni Ari Ahazias ti napasamak, pinatarayna ti luganna nga agturong iti ili ti Bet-hagan. Kinamat ni Jehu. “Patayenyo met!” imbilin ni Jehu kadagiti tattaona. Sinugatdani Ahazias bayat ti panangpatarayna iti luganna iti dalan nga agpa-Gur, iti asideg ti ili ti Ibleam. Ngem inkarkarigatanna ti nagpataray agingga a nakadanon iti siudad ti Megiddo a nakatayanna.

28 Inkarga dagiti ofisialesna ti bangkayna iti maysa a lugan a pakigubat ket insublida idiay Jerusalem. Intabonda kadagiti tanem dagiti ari iti Siudad ni David.

29 Naisaad idi ni Ahazias a kas ari ti Juda iti maika-11 a tawen a panagturay ni Joram nga anak ni Ahab nga ari ti Israel.

Mapapatay ni Reyna Jezebel

30 Dimteng ni Jehu idiay Jezreel. Nadamag idin ni Jezebel ti napasamak. Pinintaanna ti matana, inurnosna ti buokna, ket napan iti maysa a tawa ti palasio a kumitkita iti kalsada.

31 Idi sumrek ni Jehu iti ruangan, impukkaw ni Jezebel, “Sika, Zimria mammapatay! Apay nga addaka ditoy?”

32 Timmangad ni Jehu ket impukkawna, “Siasino ti makikadua kaniak?” Dua wenno tallo kadagiti ofisiales ti palasio ti timman-aw iti tawa a nangkita kenkuana

33 ket kinuna ni Jehu kadakuada, “Itappuakyo ni Jezebel.” Intappuakda ni Jezebel ket nagparsiak ti darana iti bakud ken kadagiti kabalio. Pinataray ni Jehu dagiti kabalio ken ti luganna a pakigubat iti rabaw ti bangkayna.

34 Simrek iti palasio ket nangan. Idi laeng a nalagipna ti bangkay ket kinunana, “Alaenyo ti bangkay dayta nailunod a babai ket inkay itabon gapu ta anak met ti maysa nga ari.”

35 Ngem awan ti nasarakan dagiti naibaon a mangitanem kenkuana, malaksid ti bangabangana ken dagiti tultulang dagiti ima ken sakana.

36 Idiimpadamagda daytoy ken ni Jehu, kinunana, “Natungpal ti imbaga tiApoken ni Elias nga adipenna: ‘Kanento dagiti aso ti bangkay ni Jezebel iti sakup ti Jezreel.

37 Kaslanto rugit a maiwarawara ti narangrangkay a bangkayna ket awanto ti makabigbig nga isu ni Jezebel.’”

Mapapatay dagiti Annak ni Ahab

1 Adda 70 a lallaki nga annak ni Ari Ahab nga agnanaed iti siudad ti Samaria. Nagsurat ni Jehu ket pinatulodanna ti kopia dagiti agturay iti siudad,dagiti mabigbigbig nga umili ken dagiti mangay-aywan kadagiti kaputotan ni Ahab. Kastoy ti nailanad iti surat:

2 “Dakayo ti mangay-aywan kadagiti annak ni Ahab, ket naitalek kadakayo dagiti lugan a pakigubat, kabalio, armas ken dagiti nasarikedkedan a siudad. Apaman a maawatyo daytoy a surat,

3 pilienyo ti kasayaatan ken makabael nga agturay kadagiti annak ti ari, isaadyo a kas ari, ket makigubatkayo a mangsalaknib kenkuana.”

4 Kasta unay ti buteng dagiti agturay ti Samaria. “Kasano a maparmektayo ni Jehu?” kinunada. “Di pay nabaelan a pinarmek ni Ari Joram wenno ni Ari Ahazias!”

5 Iti kasta, kastoy ti pinaibaga ti ofisial a mangay-aywan iti palasio ken ti agturay iti siudad, agraman dagiti mabigbigbig nga umili ken dagiti agay-aywan kadagiti kaputotan ti ari: “Adipennakami, Jehu, sidadaankami nga agtungpal iti aniaman nga ibilinmo. Ngem dimi mabalin nga isaad ti siasinoman a kas ari; aramidem ngarud ti ammom a nasayaat.”

6 Nagsurat manen ni Jehu kadakuada: “No makikaduakayo kaniak, ket madadaankayo nga agtungpal iti bilinko, yegyo kaniak dagiti ulo dagiti annak ni Ari Ahab iti kastoy nga oras inton bigat ditoy Jezreel.”

Adda dagiti 70 nga annak ni Ari Ahab iti aywan dagiti mabigbigbig nga umili ti siudad a mangtartaraken kadakuada.

7 Apaman a naawatda ti surat ni Jehu, pinatay dagiti pangulo nga umili ti Samaria dagiti 70 nga annak ni Ahab. Inkabilda dagiti ulo kadagiti basket sada impan ken ni Jehu idiay Jezreel.

8 Idi maibaga ken ni Jehu a naisangpeten dagiti ulo dagiti annak ni Ahab, imbilinna a pagkaduaenda nga igabsuon dagiti ulo iti ruangan ti siudad ket bay-anda sadiay agingga iti bigat.

9 Kabigatanna, napan ni Jehu iti ruangan ket kinunana kadagiti tattao nga adda sadiay, “Siak ti nangisikat ken nangpatay ken ni Ari Joram; awan ti basolyo iti pannakapapatayna. Ngem siasino ti nangpapatay kadagitoy a tattao?

10 Daytoy ti mangipaneknek a pumudno ti amin nga imbaga tiApomaipapan kadagiti kaputotan ni Ahab. Tinungpal tiApoti imbagana ken ni profeta Elias.”

11 Kalpasanna,pinapapatay ni Jehu dagiti amin a kabagian ni Ahab nga agnaed idiay Jezreel ken amin nga ofisialesna ken dagiti nasinged a gagayyemna agraman dagiti papadi; awan ti uray maysa kadakuada a natda a sibibiag.

Mapapatay dagiti Kakabagian ni Ari Ahazias

12 Pimmanaw ni Jehu idiay Jezreel ket napan idiay Samaria. Iti dalan, iti lugar a managan “Kampo dagiti Agpaspastor,”

13 nasabatna ti sumagmamano a kabagian daydi Ahazias nga ari ti Juda. Sinaludsod ni Jehu no siasinoda.

“Kakabagiannakami ni Ahazias,” insungbatda. “Mapankam idiay Jezreel tapno sarungkaranmi dagiti annak ni Reyna Jezebel ken dagiti dadduma a kameng ti familia ti ari.”

14 Pinatiliw ida ni Jehu sana pinapatay ida iti asideg ti maysa a bubon sadiay. Agdagupda iti 42. Napapatayda amin ket awan ti uray maysa a nabati a sibibiag.

Mapapatay amin a Nabati a Kabagian ni Ahab

15 Intuloy ni Jehu ti panagdaliasatna. Iti dalan, nasabatna ni Jonadab nga anak ni Rekab. Kinablaawan ni Jehu ket kinunana, “Agkapanunotanta. Agkaduata met la kadi?”

“Wen,” insungbat ni Jonadab.

“Yawatmo ngarud ta imam,” kinuna ni Jehu. Pinetpetan ni Jehu ti imana ket tinulonganna ni Jonadab a lumugan iti luganna a pakigubat.

16 Kinuna ni Jehu, “Sumurotka kaniak tapno makitam ti kinapudnok itiApo.” Ket nagkaluganda a napan idiay Samaria.

17 Idi dumtengda sadiay, pinatay ni Jehu ti amin a kakabagian ni Ahab; awan ti inispalna. Daytoy ti imbaga idi ni Yahweh babaen ken ni Elias.

Mapapatay dagiti Agdaydayaw ken ni Didiosen a Baal

18 Inummong ni Jehu dagiti amin a tattao ti Samaria ket kinunana, “Nagserbi ni Ari Ahab ken ni didiosen a Baal ngem napaspasnek ti panagserbik kenkuana.

19 Ayabanyo dagiti amin a profeta ni Baal, amin nga agdaydayaw kenkuana ken amin a papadina. Masapul nga umayda amin. Mangipaayak iti nangayed a panagidaton ken ni Baal ket mapapatay ti siasinoman a saan a tumabuno.” (Inaramid ni Jehu daytoy a pangsikapna kadakuada tapno mapapatay dagiti amin nga agdaydayaw ken ni Baal.)

20 Kalpasanna, imbilin ni Jehu, “Mangangaykayo iti maysa a gimong ti panagdaydayaw a pammadayaw ken ni Baal!” Naiwaragawag ti bilin

21 ket pinakaammoan ni Jehu dagiti amin a tattao ti Israel. Timmabuno amin nga agdaydayaw ken ni Baal. Napanda amin iti templo ni Baal; napusek ti templo.

22 Binilin ni Jehu ti padi nga agay-aywan kadagiti nasagradoan a pagan-anay nga iruarna dagiti kawes ket itedna kadagiti agdaydayaw.

23 Kalpasanna, simrek ni Jehu iti templo a kaduana ni Jonadab nga anak ni Rekab ket kinunana kadagiti tattao sadiay, “Kitaenyo a naimbag a dagiti la agdaydayaw ken ni Baal ti adda ditoy ket awan ti simrek nga agdaydayaw itiApo.”

24 Immuneg da Jehu ken ni Jonadab tapno agidatagda kadagiti sakrifisio ken daton a mapuoran ken ni Baal. Sakbay daytoy nangdutok ni Jehu iti 80 a lallaki nga agbantay iti ruar ket imbilinna kadakuada, “Patayenyo amin dagitoy a tattao. Mapapatay ti siasinoman kadakayo a mangipalubos nga adda makalibas!”

25 Kalpasan ti panangidatag ni Jehu kadagiti daton, kinunana kadagiti guardia ken kadagiti ofisiales, “Sumrekkayo ket papatayenyo amin ida: Diyo ipalubos nga adda makalibas!” Simrekda a siaasut dagiti kampilanda ket pinapatayda amin ida sada ginuyod nga inruar dagiti bangkay. Simrekda iti akin-uneg a kuarto,

26 inruarda ti nasagradoan nga adigi ket pinuoranda.

27 Dinadaelda ti adigi ni Baal ken ti templona ket inaramidda a kasilia ket kastana pay laeng agpapan ita.

28 Kastoy ti panangikkat a namimpinsan ni Jehu iti panagdaydayaw ken ni Baal iti Israel.

29 Ngemtinuladna dagiti aramid ni Ari Jeroboam a nangisungsong iti Israel nga agdaydayaw kadagiti balitok a sinan-baka a pagdaydayawan idiay Betel ken Dan.

30 Kinuna ni Yahweh ken ni Jehu, “Inaramidmo kadagiti kaputotan ni Ahab ti amin a kayatko nga aramidem. Ngarud, ikarik kenka nga agarinto dagiti kaputotam iti Israel agingga iti maikapat a kaputotan.”

31 Ngem saan a napasnek ni Jehu iti panangtungpalna iti Linteg ni Yahweh a Dios ti Israel. Tinuladna ketdi ti aramid ni Jeroboam a nangisungsong kadagiti Israelita nga agbasol.

Ti Ipapatay ni Jehu

32 Kadagidi a tiempo, rinugian ni Yahweh a pinabassit ti sakup ti Israel. Sinakup ni Hazael nga ari ti Siria dagiti amin a daga dagiti Israelita

33 iti daya ti Jordan agingga iti abagatan iti ili ti Aroer iti Karayan Arnon. Mairaman ditoy dagiti daga ti Galaad ken Basan a pagnaedan dagiti tribu ti Gad, Ruben ken Manases.

34 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak ti panagturay ni Jehu agraman dagiti aramid a mangipakita iti kinamaingelna.

35 Idi natay, naitabon idiay Samaria ket ni anakna a Joacaz ti simmukat kenkuana nga ari.

36 Kas ari ti Israel, 28 a tawen a nagturay ni Jehu idiay Samaria.

Ni Atalia a Reyna ti Juda

1 Apaman a naammoan ni Atalia nga ina ni Ari Ahazias a napapatay ti anakna, pinapapatayna met dagiti amin a kameng ti familia ti ari.

2 Ni laeng Joas nga anak ni Ahazias ti nakalibas. Dandani nairaman a napapatay ni Joas ngem inispal ti ikitna, ni Josaba nga anak ni Ari Jehoram ken kabsat ni Ahazias iti ama. Impanna ni Joas agraman ti mangay-aywan kenkuana iti maysa a kuarto iti Templo ket inlemmengna ken ni Atalia isut’ gapuna a saan a nairaman a napapatay.

3 Innem a tawen a tinaripatona ti ubing ket inlemmengna iti Templo bayat ti panangituray ni Atalia iti pagilian.

4 Ngem iti maikapito a tawen, pinaayaban ni Jehoyada a padi dagiti ofisiales a mangipangulo kadagiti guardia ti ari ken kadagiti guardia ti palasio. Inummongna ida iti Templo ket pinagsapatana ida nga umanamongda iti planona. Kalpasanna, indatagna kadakuada ni Joas nga anak ni Ari Ahazias

5 ket kastoy ti imbilinna, “No umaykayonto agguardia iti Aldaw a Panaginana, agguardianto ti apagkatlo kadakayo iti palasio;

6 agguardianto ti sabali nga apagkatlo iti Ruangan ti Sur ket ti maysa nga apagkatlo iti ruangan iti likudan dagiti dadduma a guardia.

7 Agguardia iti Templo dagiti dua a bunggoy a saan nga agtrabaho iti Aldaw a Panaginana tapno salaknibanda ti ari.

8 Masapul a guardiaanyo ni Ari Joas a siaasut dagiti kampilanyo ket surotenyo iti sadinoman a papananna. Mapapatay ti siasinoman nga umasideg kadakayo.”

9 Tinungpal dagiti ofisiales ti bilin ni Jehoyada ket impanda kenkuana dagiti tattaoda—dagiti saan nga agguardia iti Aldaw a Panaginana ken dagiti agguardia iti dayta nga aldaw.

10 Intedna kadagiti ofisiales dagiti pikaken dagiti kalasag a kukua idi ni Ari David ken naidulin iti Templo.

11 Pinagpuestona dagiti mannakigubat a siaasut ti kampilanda. Linikmutda ti akindaya a paset ti Templo tapno salaknibanda ti ari.

12 Inruar ni Jehoyada ni Joas, insaadna ti korona iti ulona ket inikkanna iti libro maipapan iti panagturay ti ari. Kalpasanna, nakonsagrar ni Joas ket naipakdaar nga ari. Nagtitipat dagiti tattao ket indir-ida, “Agbiag ti ari!”

13 Nangngeg ni Reyna Atalia ti arimbangaw dagiti guardia ken dagiti tattao isut’ gapuna a nagdardaras a napan iti Templo a nakauummongan dagiti tattao.

14 Nakitanati baro nga ari nga agtaktakder iti abay ti adigi iti ruangan ti Templo a kas kaugalian. Linawlaw dagiti ofisiales ken dagiti agpuypuyot iti trumpeta; agdirdir-i dagiti tattao ket mangngeg ti uni dagiti trumpeta. Rinay-ab ni Atalia ti pagan-anayna iti danagna sana impukkaw, “Panangliput daytoy! Panangliput daytoy!”

15 Gapu ta saan a kayat ni Jehoyada a mapapatay ni Atalia iti uneg ti Templo, imbilinna kadagiti ofisiales ti armada, “Iruaryo iti baet dagiti guardia ket patayenyo ti siasinoman nga agpanggep a mangikaluya kenkuana.”

16 Tiniliwda ni Atalia, nagnada iti Ruangan ti Kabalio sada impan iti palasio ket pinapatayda sadiay.

Dagiti Reforma nga Inyussuat ni Jehoyada

17 Nangaramid ni Jehoyada iti katulagan a nangikarian ti ari ken dagiti tattao nga agbalinda a tattao ni Yahweh. Nangaramid met iti katulagan ti ari ken dagiti tattao.

18 Kalpasanna, rinakrak dagiti tattao ti templo ni Baal. Binurburakda dagiti altar ken dagiti imahen sada pinatay ni Mattan, ti padi ni Baal, iti sango dagiti altar.

Nangikabil ni Jehoyada kadagiti mangguardia iti Templo.

19 Kalpasanna, inummongna dagiti ofisiales, dagiti guardia ti ari ken dagiti guardia ti palasio ket innalada ti ari iti Templo sada kinuyog a napan iti palasio; simmurot dagiti tattao. Nagna ti ari iti Ruangan dagiti Guardia, simrek iti palasio ket nagtugaw iti trono.

20 Naragsakan dagiti tattao. Timmalna ti siudad kalpasan ti pannakapapatay ni Atalia iti palasio.

21 Pito ti tawen ni Joas idi maisaad nga ari iti Juda.

Ni Joas nga Ari ti Juda

1 Iti maikapito a tawen a panagturay ni Jehu nga ari ti Israel, naisaad ni Joas a kas ari ti Juda ket 40 a tawen a nagturay idiay Jerusalem. Ni Zibia a taga-siudad ti Beerseba ti inana.

2 Iti unos ti panagbiag ni Joas, nalinteg iti imatang ni Yahweh gapu iti panangidaldalan kenkuana ni Jehoyada a padi.

3 Nupay kasta, saan a nadadael dagiti disso a pagdaydayawan dagiti pagano ket intuloy dagiti tattao ti nagidatag kadagiti sakrifisio ken nagpuor iti insenso kadagita a lugar.

4 Inayabanni Joas dagiti papadi ket imbilinna kadakuada nga idulinda dagiti kuarta nga ited dagiti tattao nga agidatag kadagiti sakrifisio iti Templo—dagiti kuarta a maited iti pannakaidatag dagiti inaldaw a daton ken dagiti kuarta a maisagut.

5 Urnongen ti tunggal padi ti kuarta nga idatag dagiti pagserbianna, ket mausar iti pannakatarimaan ti Templo.

6 Ngem iti maika-23 a tawen a panagturay ni Joas, awan pay laeng ti natarimaan a paset ti Templo.

7 Iti kasta, inayabanna ni Jehoyada ken dagiti dadduma a padi ket sinaludsodna kadakuada, “Apay a diyo tarimaanen ti Templo? Manipud ita, saanen a dakayo ti agiggem iti kuarta a maawatyo. Masapul nga itedyo tapno matarimaan ti Templo.”

8 Immanamong dagiti papadi iti daytoy ket saan metten nga isuda ti mangiwanwan iti pannakatarimaan ti Templo.

9 Nangala ni Jehoyada iti maysa a lakasa. Linussokna ti kalubna sana inkabil ti lakasa iti abay ti altar iti akinkannawan a paset ti pagserkan ti Templo. Ditoy ti nangikabilan dagiti papadi nga agbambantay iti ruangan ti amin a kuarta nga ited dagiti agdaydayaw.

10 No adun ti maurnong a kuarta iti lakasa, mapan ti sekretario ti ari ken ti Nangato a Padi; lunagenda ti pirak sada timbangen.

11 Kalpasan ti panangilistada iti umisu a kantidad, yawatda ti pirak kadagiti mangimaton iti trabaho iti Templo ket tangdananda dagiti karpintero, dagiti agbangbangon,

12 dagiti kantero, ken dagiti agtiktikap kadagiti bato. Gumatangda kadagiti tarikayo ken kadagiti bato a maaramat iti pannakatarimaan ti Templo ken bayadanda dagiti amin a magasto.

13 Nupay kasta, saan a naaramat dagiti pirak a pagaramid kadagiti kopa, malukong, trumpeta wenno alikamen a maaramat iti pannakaestimar dagiti pagsilawan wenno aniaman a naaramid iti pirak ken balitok.

14 Naitangdanda amin kadagiti trabahador ken naigatang kadagiti materiales a mausar iti pannakatarimaan ti Templo.

15 Mapagtalkanunay dagiti mangimaton iti trabaho ket saan a masapul nga ipakitada ti listaan ti naggastoanda.

16 Kukuadagiti papadi dagiti kuarta a maited iti pannakaidatag dagiti daton a pangikkat iti salungasing ken daton a pangikkat iti basol. Saanda a naidulin iti lakasa.

17 Iti dayta a tiempo, rinaut ni Hazael nga ari ti Siria ti siudad ti Gat ket sinakupna; kalpasanna, napanunotna a rauten ti Jerusalem.

18 Innala ni Joas nga ari ti Juda dagiti amin a daton dagiti sinarunona nga ari—da Jehosafat, Jehoram ken Ahazias—dagiti indatonda ken ni Yahweh, agraman dagiti bukodna a daton ken amin a balitok kadagiti kaha ti Templo ken ti palasio ket impatulodna dagitoy a kas sagutna ken ni Hazael. Ket impanaw ni Hazael ti armadana idiay Jerusalem.

19 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judadagiti dadduma a pasamak iti panagturay ni Ari Joas.

20-21 Nagtutulag dagiti ofisiales ni Ari Joas. Dua kadakuada—ni Jozacar nga anak ni Simeat, ken Josabad nga anak ni Somer, ti nangpatay kenkuana iti balay a nabangon iti gabur a dissoiti dayaen ti Jerusalem, iti dalan a sumalog idiay Silla. Naitabon ni Joas iti tanem dagiti ari iti Siudad ni David, ti daan a paset ti Jerusalem. Ni Amazias nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Joacaz nga Ari ti Israel

1 Iti maika-23 a tawen a panagturay ni Joas nga anak ni Ahazias a kas ari ti Juda, naisaad met ni Joacaz nga anak ni Jehu a kas ari ti Israel ket 17 a tawen a nagturay idiay Samaria.

2 Tinuladna dagiti dakes nga aramid ni Ari Jeroboam a nangisungsong kadagiti Israelita nga agbasol ken ni Yahweh.

3 Daytoy ti gapuna a nakapungtot ni Yahweh iti Israel, ket masansan a palubosanna ni Hazael nga ari ti Siria ken ni Ben-hadad nga anakna a mangparmek iti Israel.

4 Nagkararag ni Joacaz, ket idi nakita ni Yahweh ti panangparigat ti ari ti Siria kadagiti Israelita, impangagna ti kararag ti ari.

5 Nangibaon ni Yahweh iti maysa a pangulo a nangwayawaya kadakuada kadagiti taga-Siria. Ket nagturay manen ti kappia iti Israel.

6 Ngem kaskasdi a saan nga inidian dagiti Israelita dagiti dakes nga aramid ni Jeroboam a nangisungsong iti Israel ket intultuloydati aramidda. Nagtalinaed ti imahen ni diosa nga Asera idiay Samaria.

7 Awan ti natda nga armada ni Joacaz, malaksid ti 50 a mannakigubat a nagkabalio, sangapulo a lugan a pakigubat ken 10,000 a mannakigubat, gapu ta dinadael ti ari ti Siria dagiti dadduma; imbaddebaddekna ida a kasla tapok.

8 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma nga aramid ni Joacaz bayat ti panagturayna a mangipakita iti kinamaingelna.

9 Idi natay, naitabon idiay Samaria ket ni Jehoas nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Jehoas nga Ari ti Israel

10 Iti maika-37 a tawen a panagturay ni Joas nga ari ti Juda, naisaad nga ari ni Jehoas nga anak ni Joacaz. Nagturay idiay Samaria iti las-ud ti 16 a tawen.

11 Nagbasol met ken ni Yahweh ket tinuladna dagiti dakes nga aramid ni Ari Jeroboam a nangisungsong kadagiti Israelita nga agbasol.

12 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti amin nga inaramid ni Jehoas agraman ti kinamaingel nga impakitana iti pannakigubatna ken ni Ari Amazias ti Juda.

13 Idi natay, naitabon iti tanem dagiti ari idiay Samaria. Ni Jeroboam nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Matay ni Eliseo

14 Nagsakitni Eliseo a profeta iti nakaro, ket idi dandani matay, sinarungkaran ni Jehoas nga ari ti Israel. Insangitna, “Amak, O amak! Sika idi ti nabileg a nangsalsalaknib iti Israel!”

15 Imbilin ni Eliseo kenkuana, “Mangalaka iti bai ken sumagmamano a pana.” Nangala ni Jehoas,

16 ket binilin ni Eliseo nga agsagana a mangibiat iti pana. Nagtungpal ti ari ket impatay ni Eliseo dagiti imana kadagiti ima ti ari.

17 Kalpasanna, imbilin ti profeta a maluktan ti tawa a sumango idiay Siria; nagtungpal ti ari.

“Ibiatmo ti pana,” imbilin ni Eliseo. Apaman a naibiat ti ari ti pana, kinuna ti profeta, “Sika ti pana tiAponga aramatenna a pangparmek iti Siria. Gubatemto dagiti Siriano idiay Afec agingga a maparmekmo ida.”

18 Imbilin ni Eliseo nga alaenna dagiti dadduma a pana ket panaenna ti daga. Namitlo a pinana ti ari ti daga sa nagsardeng.

19 Nakapungtot ni Eliseo, ket kinunana iti ari, “Pinanam koma iti naminlima wenno namin-innem. Iti kasta, mamimpinsan koma a maparmekmo dagiti taga-Siria. Ngem ita, mamitlonto la a maparmekmo ida.”

20 Natay ni Eliseo ket naitabon.

Tinawen idi nga adda dagiti bunggoy dagiti Moabita a mangraut iti daga ti Israel.

21 Iti naminsan, adda dagiti napan nangitabon iti minatayda. Nakitada ti maysa kadagitoy a bunggoy ket impurruakda ti bangkay iti tanem ni Eliseo sada nagtataray.Apaman a naisagid ti bangkay kadagiti tulang ni Eliseo, nagungar ti tao ket timmakder.

Aggubat ti Israel ken ti Siria

22 Pinarparigat ni Hazael nga ari ti Siria dagiti Israelita bayat ti panagturay ni Joacaz.

23 Ngem pinaraburan ken kinaasian ida ni Yahweh. Dina impalubos a madadaelda, no di ket tinulonganna ida gapu iti karina kada Abraham, Isaac ken Jacob. Pulos a dina nalipatan dagiti tattaona.

24 Idi matay ni Hazael nga ari ti Siria, naisaad nga ari ni Ben-hadad nga anakna.

25 Namitlo a pinarmek ni Jehoas nga ari ti Israel ni Ben-hadad. Sinakupna manen dagiti siudad nga innala ni Ben-hadad bayat ti panagturay ni Joacaz nga ama ni Jehoas.

Ni Amazias nga Ari ti Juda

1 Iti maikadua a tawen a panagturay ni Jehoas nga anak ni Joacaz a kas ari ti Israel, naisaad ni Amazias nga anak ni Joas a kas ari ti Juda.

2 Duapulo ket lima ti tawen ni Amazias idi maisaad nga ari, ket 29 a tawen a nagturay idiay Jerusalem. Ni Jehoaddin a taga-Jerusalem ti inana.

3 Tinulad ni Amazias dagiti aramid ni Joas nga amana ket naragsakan ni Yahweh kenkuana. Ngem saan a kas iti daydi Ari David a kapuonanna.

4 Saanna a rinakrak dagiti lugar a pagdaydayawan dagiti pagano. Intultuloy dagiti tattao ti nagidatag kadagiti daton ken nagpuor kadagiti insenso kadagitoy a lugar.

5 Apaman a napabileg ni Amazias ti panagturayna, pinapatayna dagiti ofisiales a nangpapatay iti daydi amana nga ari.

6 Nupaykasta, saanna a pinapatay dagiti annakda. Tinungpalna ti imbilin ni Yahweh iti Linteg ni Moises: “Saan a mapapatay dagiti nagannak gapu iti basol dagiti annakda, ket saan met a mapapatay dagiti annak gapu iti basol dagiti nagannak. Masapul a mapapatay ti maysa a tao gapu iti basol nga inaramidna.”

7 Agdagup iti 10,000 a mannakigubat nga Edomita ti pinapatay ni Amazias idiay Tanap ti Asin. Ginubatna ti siudad ti Sela ket sinakupna. Pinanagananna daytoy a siudad iti Jokteel nga isu pay laeng ti naganna agingga ita.

8 Kalpasanna, nangibaon ni Amazias kadagiti mapan ken ni Jehoas nga ari ti Israel, ket kinaritna nga aggubatda.

9 Ngem kastoy ti insungbat ni Ari Jehoas: “Iti naminsan, idiay Bantay Libano, pinaibaga ti maysa a sisiitan a mula iti maysa a sedro, ‘Ipaasawam ti balasangmo iti anakko.’ Limmabas ti atap nga animal ket binaddebaddekna ti sisiitan a mula.

10 Ita, sika, Amazias, pinarmekmo dagiti Edomita ket timmangsitka. Mapnekka koman iti kinalatakmo ket agtalinaedka iti balaymo. Apay nga agsapsapulka iti riri a pakadadaelam laeng ken dagiti tattaom?”

11 Ngem saan a dimngeg ni Amazias, isut’ gapuna a napan ni Ari Jehoas agraman dagiti soldadona idiay Betsemes iti Juda ket nagrarangetda sadiay.

12 Naparmek ti armada ni Amazias, ket nagtataray a nagawid dagiti amin a soldadona.

13 Innala ni Jehoas ni Amazias a kas balud. Nagtuloy idiay Jerusalem ket rinakrakna ti bakud ti siudad manipud Ruangan ti Efraim agingga iti Ruangan ti Suli. Duagasut a metro ti kaatiddog ti bakud a rinebbana.

14 Sinamsamna dagiti pirak ken balitok a nasarakanna, dagiti amin nga alikamen ti Templo ken ti palasio, ket inyawidna dagitoy idiay Samaria. Nangala met kadagiti tattao a kas balud.

15 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Jehoas agraman ti kinamaingelna iti gubat a maibusor ken ni Ari Amazias ti Juda.

16 Natay ni Jehoas ket naitabon iti tanem dagiti ari idiay Samaria. Ni Jeroboam nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ti Ipapatay ni Amazias nga Ari ti Juda

17 Sangapulo ket lima a tawen pay a nagbiag ni Amazias kalpasan ti ipapatay ni Ari Jehoas ti Israel.

18 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak iti panagturay ni Amazias.

19 Adda tattao a nagtutulag a mangpapatay ken ni Amazias iti Jerusalem. Daytoy ti gapuna a nagkamang ni Amazias idiay siudad ti Lakis, ngem sinurot dagiti kabusorna, ket pinapatayda sadiay.

20 Inluganda iti kabalio ti bangkayna sada insubli idiay Jerusalem. Naitabon iti tanem dagiti ari iti Siudad ni David.

21 Insaad dagiti tattao ti Juda ni Uzzias nga anakna a kas ari; agtawen idi iti 16.

22 Ni Uzzias ti nangparmek ken nangbangon manen iti Elat kalpasan ti ipapatay ni amana.

Ni Jeroboam II nga Ari ti Israel

23 Iti maika-15 a tawen a panagturay ni Amazias nga anak ni Joas a kas ari ti Juda, naisaad ni Jeroboam II nga anak ni Jehoas a kas ari ti Israel. Uppat a pulo ket maysa a tawen a nagturay idiay Samaria.

24 Nagbasol ken ni Yahweh. Tinuladna ti dakes nga inar-aramid ti sinarunona nga ari, ni Jeroboam nga anak ni Nebat a nangisungsong iti Israel nga agbasol.

25 Sinakupnamanen dagiti amin a daga a kukua idi ti Israel, manipud iti Bessang ti Hamat iti amianan agingga iti Natay a Baybay iti abagatan. Kastoy ti inkari ni Yahweh a Dios ti Israel ken ni adipen ken profetana a Jonas nga anak ni Amittai a taga-Gat Hefer.

26 Naimatangan ni Yahweh ti nakaroa panagsagaba dagiti Israelita. Awan ti uray maysa a tumulong kadakuada.

27 Ngem saan a panggep ni Yahweh a pukawen ti Israel isut’ gapuna nga inispalna ida babaen iti panangaramatna ken ni Jeroboam II.

28 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Jeroboam II, ti kinamaingelna iti paggugubatan ken ti panangisublina iti Damasco ken Hamat iti Israel.

29 Natay ni Jeroboam ket naitabon iti pagitantaneman kadagiti ari. Ni Zacarias nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Uzzias nga Ari ti Juda

1 Iti maika-27 a tawen a panagturay ni Jeroboam II nga ari ti Israel, naisaad ni Uzzias nga anak ni Amazias a kas ari ti Juda.

2 Sangapulo ket innem ti tawen ni Uzzias idi maisaad nga ari ket nagturay idiay Jerusalem iti 52 a tawen. Ni Jecolias a taga-Jerusalem ti inana.

3 Nalinteg ti inaramid ni Uzzias iti imatang ni Yahweh a kas iti daydi Amazias nga amana.

4 Ngem saan a nadadael dagiti lugar a pagdaydayawan dagiti pagano. Intultuloy dagiti tattao ti nagidatag kadagiti daton ken nagpuor kadagiti insenso kadagita a lugar.

5 Dinusa ni Yahweh ni Uzzias. Nagkukutel ti ari ket saan a naimbagan agingga iti ipapatayna. Nagnaed nga is-isuna iti naiputputong a balay. Naikkat kenkuana ti pagrebbenganna a kas ari ket ni Jotam nga anakna ti nangituray iti pagilian.

6 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak iti panagturay ni Uzzias.

7 Idinatay, naitabon iti pagitantaneman kadagiti ari idiay Siudad ni David. Ni Jotam nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Zacarias nga Ari ti Israel

8 Iti maika-38 a tawen a panagturay ni Uzzias nga ari ti Juda, naisaad ni Zacarias nga anak ni Jeroboam II a kas ari ti Israel. Innem a bulan a nagturay idiay Samaria.

9 Kas kadagiti sinarunona, nagbasol met ken ni Yahweh. Tinuladna dagiti dakes nga aramid ni Ari Jeroboam nga anak ni Nebat a nangisungsong kadagiti Israelita nga agbasol.

10 Insikat ni Sallum nga anak ni Jabes ni Ari Zacarias, ket pinatayna ti ari idiay Ibleam.Isu ti simmukat kenkuana a kas ari.

11 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Zacarias.

12 Natungpalngarud ti kari ni Yahweh ken ni Ari Jehu: “Agarinto iti Israel dagiti kaputotam agingga iti maikapat a kaputotan.”

Ni Sallum nga Ari ti Israel

13 Iti maika-39 a tawen a panagturay ni Uzzias nga ari ti Juda, naisaad ni Sallum nga anak ni Jabes a kas ari ti Israel. Makabulan a nagturay idiay Samaria.

14 Manipud Tirza, napan idiay Samaria ni Menahem nga anak ni Gadi. Pinapatayna ni Sallum, ket isu ti simmukat kenkuana nga ari.

15 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Sallum, agraman ti pakasaritaan ti panangisikatna iti ari.

16 Idi aggapu ni Menahem idiay Tirza, dinadaelna a namimpinsan ti siudad ti Tappuaken ti kabangibangna. Pinapatayna dagiti agnanaed sadiay agsipud ta dida inlukat ti ruangan ti siudad kenkuana. Binutiakanna pay dagiti amin a masikog a babbai.

Ni Menahem nga Ari ti Israel

17 Iti maika-39 a tawen a panagturay ni Uzzias nga ari ti Juda, naisaad ni Menahem nga anak ni Gadi a kas ari ti Israel ket 10 a tawen a nagturay idiay Samaria.

18 Nagbasol ken ni Yahweh, ta agingga iti ipapatayna, tinuladna dagiti dakes nga aramid ni Ari Jeroboam nga anak ni Nebat a nangisungsong kadagiti Israelita nga agbasol.

19 Iti dayta a tiempo, rinaut ni Tiglat Pileser nga emperador ti Asiria ti Israel. Inikkan ni Menahem iti 38 a tonelada a pirak tapno tumulong ni Tiglat Pileser kenkuana iti pannakapabileg ti panangiturayna iti pagarian.

20 Innala ni Menahem ti kuarta kadagiti babaknang iti Israel babaen iti panangpilitna a mangted ti tunggal maysa kadakuada iti 50 a bagi ti pirak. Iti kasta, nagsubli ni Tiglat Pileser iti pagilianna.

21 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti amin nga inaramid ni Menahem.

22 Natay ket naitabon. Ni anakna a Pekaias ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Pekaias nga Ari ti Israel

23 Iti maika-50 a tawen a panagturay ni Uzzias nga ari ti Juda, naisaad ni Pekaias nga anak ni Menahem a kas ari ti Israel. Nagturay ni Pekaias idiay Samaria iti dua a tawen.

24 Nagbasol ken ni Yahweh. Tinuladna dagiti dakes nga aramid ni Ari Jeroboam nga anak ni Nebat a nangisungsong iti Israel nga agbasol.

25 Maysa nga ofisial ti armada ni Pekaias agraman 50 a lallaki a taga-Galaad ti nangisikat iti ari. Isu ni Peka nga anak ni Remalias. Pinapatayda ni Pekaias iti akin-uneg a sarikedked iti palasio ket ni Peka ti simmukat kenkuana nga ari.

26 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Pekaias.

Ni Peka nga Ari ti Israel

27 Iti maika-52 a tawen a panagturay ni Uzzias nga ari ti Juda, naisaad ni Peka nga anak ni Remalias a kas ari iti Israel ket nagturay idiay Samaria iti 20 a tawen.

28 Nagbasol ken ni Yahweh. Tinuladna dagiti dakes nga aramid ni Ari Jeroboam nga anak ni Nebat a nangisungsong iti Israel nga agbasol.

29 Bayat ti panagturay ni Peka, sinakup ni Tiglat Pileser nga emperador ti Asiria dagiti siudad ti Aion, Abel Bet Maaka, Janoa, Kedes, Hasor, ken dagiti daga ti Galaad, Galilea ken Neftali. Innalana dagiti tattao ket impanna ida a kas balud idiay Asiria.

30 Iti maika-20 a tawen a panagturay ni Jotam nga anak ni Uzzias a kas ari ti Juda, insikat ni Oseas nga anak ni Ela ni Ari Peka. Pinapatayna ni Peka ket isu ti simmukat kenkuana nga ari.

31 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Israelti dadduma a pasamak iti panagturay ni Peka.

Ni Jotam nga Ari ti Juda

32 Iti maikadua a tawen a panagturay ni Peka nga anak ni Remalias a kas ari ti Israel, naisaad ni Jotam nga anak ni Uzzias a kas ari ti Juda.

33 Duapulo ket lima ti tawen ni Jotam idi agari ket nagturay idiay Jerusalem iti 16 a tawen. Ni Jerusa nga anak ni Zadok ti inana.

34 Naragsakan ni Yahweh iti inar-aramid ni Jotam. Tinuladna ngamin ni Uzzias nga amana.

35 Ngem saan a nadadael dagiti lugar a pagdaydayawan dagiti pagano. Intultuloy dagiti tattao ti nagidatag kadagiti sakrifisio ken nagpuor iti insenso kadagita a lugar. Ni Jotam ti nangbangon iti Akin-amianan a Ruangan ti Templo.

36 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak iti panagturay ni Jotam.

37 Kadagidi nga aldaw a panagturay ni Jotam, imbaon ni Yahweh ni Resin nga ari ti Siria ken ni Peka nga ari ti Israel a mangraut iti Juda.

38 Idi natay, naitabon kadagiti pagitaneman kadagiti ari iti Siudad ni David. Ni Ahaz nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

Ni Ahaz nga Ari ti Juda

1 Iti maika-27 a tawen a panagturay ni Peka nga anak ni Remalias a kas ari ti Israel, naisaad ni Ahaz nga anak ni Jotam a kas ari ti Juda.

2 Duapulo ti tawen ni Ahaz idi agari ket nagturay idiay Jerusalem iti 16 a tawen. Saanna a tinulad dagiti naimbag nga aramid ni Ari David a kapuonanna. Saan a naragsakan kenkuana ni Yahweh a Diosna

3 tatinuladna ti aramid dagidi ari ti Israel. Tinuladna ti nakarimrimon nga aramid dagiti tattao a pinagtalaw ni Yahweh iti daga idi dumteng dagiti Israelita. Pinuoranna a sibibiag ti lalaki nga anakna a kas daton kadagiti didiosen.

4 Nagidatag kadagiti sakrifisio ken nagpuor iti insenso kadagiti lugar a pagdaydayawan dagiti pagano, kadagiti turod ken iti sirok ti tunggal narukbos a kayo.

5 Rinautni Resin nga ari ti Siria ken ni Peka nga ari ti Israel ti Jerusalem. Linakubda ti siudad ngem dida maparmek ni Ahaz. (

6 Iti dayta met la a tiempo, sinakup manen ti ari ti Edomti siudad ti Elat ket pinaksiatna dagiti taga-Juda nga agnaed sadiay. Nagnaed dagiti Edomita idiay Elat a naedda agpapan ita.)

7 Nangibaon ni Ahaz kadagiti mapan ken ni Tiglat Pileser nga emperador ti Asiria. Kastoy ti pinaibagana: “Napudnoak nga adipenmo. Umaynak ispalen iti pannakabalin ti ari ti Siria ken ti ari ti Israel a mangraut kaniak.”

8 Innala ni Ahaz dagiti pirak ken balitok iti Templo ken iti pagiduldulinan iti gameng ti palasio ket impatulodna a kas sagut iti emperador.

9 Impangag ni Tiglat Pileser ti dawat ni Ahaz. Rinaut ken sinakup dagiti armadana ti Damasco. Pinatayna ni Resin ket impanna dagiti tattao a kas balud idiay Kir.

10 Idi mapan ni Ari Ahaz idiay Damasco tapno makiuman ken ni Emperador Tiglat Pileser, nakitana sadiay ti altar. Nangaramid iti plano ti altar sana impatulod ken ni Urias a padi.

11 Ngarud, nangbangon ni Urias iti altar a kapadpada daytoy nga altar ket inleppasna sakbay a nagsubli ni Ahaz.

12 Idi nagsubli ni Ahaz manipud idiay Damasco, nakitana a nalpasen ti altar

13 isut’ gapuna a nagpuor kadagiti daton nga animal ken daton a makan iti rabawna; nangibukbok iti daton nga arak ken dara a daton a pakikappia.

14 Addati bronse nga altar a naidaton ken ni Yahweh iti nagbaetan ti baro nga altar ken ti Templo. Inyalisna daytoy ket pinaikabilna iti akin-amianan a bangir ti baro nga altar.

15 Imbilinna ken ni Urias, “Usarem daytoy dakkel nga altar a pinaaramidko a pagidatagan kadagiti daton a mapuoran iti bigat ken ti daton a makan a maidatag iti rabii, kadagiti daton a makan ken daton a mapuoran nga idatag ti ari ken dagiti tattao, ken kadagiti daton nga arak nga idatag dagiti tattao. Ibuyatmo ditoy ti amin a dara ti animal a mapuoran a maidaton. No maipapan iti bronse nga altar, usarek iti panagpadles.”

16 Tinungpal ni Urias ti bilin ti ari.

17 Winarawarani Ari Ahaz dagiti bronse a batay a maar-aramat iti Templo ket inikkatna dagiti palanggana iti rabawda. Inikkatna met ti bronse a tangke kadagiti likud dagiti 12 a bronse a sinan-baka ket inkabilna iti bato a pagsaadan.

18 Tapno maay-ayo ni Ahaz ti emperador ti Asiria, inikkatna met ti plataforma a nakaisaadan ti trono ti ari iti Templo ket sinerraanna ti ruangan ti ari a sumrek iti Templo.

19 Nailanad itiPakasaritaan dagiti Ari ti Judati dadduma a pasamak iti panagturay ni Ari Ahaz.

20 Natayni Ahaz ket naitabon iti pagitaneman kadagiti ari iti Siudad ni David. Ni Hezekias nga anakna ti simmukat kenkuana a kas ari.

Ni Oseas nga Ari ti Israel

1 Iti maika-12 a tawen a panagturay ni Ahaz nga ari ti Juda, naisaad ni Oseas nga anak ni Ela a kas ari ti Israel ket nagturay idiay Samaria iti siam a tawen.

2 Nagbasol ken ni Yahweh ngem saanna a tinulad dagiti nadagsen a basol nga inar-aramid dagiti sinarunona nga ari iti Israel.

3 Ginubat ni Salmaneser nga emperador ti Asiria. Simmuko ni Oseas ket tinawen a nagbuis iti emperador.

4 Ngem iti maysa a tawen, nangibaon ni Oseas kadagiti mapan ken ni So nga ari ti Egipto tapno agpatulong kenkuana. Insardengna ti panagbayadna iti tinawen a buis. Idi maammoan ni Salmaneser daytoy, pinatiliwna ni Oseas ket pinaibaludna.

Ti Pannakaparmek ti Samaria

5 Kalpasanna, rinaut ni Salmaneser ti Israel ket linakubna ti Samaria. Iti maikatlo a tawen a pananglakubna iti siudad,

6 iti maikasiam a tawen a panagturay ni Oseas, sinakup ti emperador ti Asiria ti Samaria. Impanna a balud dagiti Israelita idiay Asiria. Pinagnaedna ti sumagmamano kadakuada iti siudad ti Hala, ti dadduma iti asideg ti karayan Habor iti daga ti Gozan ket ti dadduma kadagiti siudad ti Media.

7 Naparmek ti Samaria gapu ta nagbasol dagiti Israelita ken ni Yahweh a Diosda a nangispal kadakuada iti Faraon ken nangiruar kadakuada idiay Egipto. Nagdaydayawda kadagiti didiosen,

8 tinuladda ti ugali dagiti pinagtalaw ni Yahweh idi dumteng dagiti tattaona ken sinurotda dagiti kannawidan nga impaannurot dagiti ari ti Israel.

9 Nagaramidda kadagiti banag a saan a pagayatan ni Yahweh a Diosda. Nangbangonda kadagiti lugar a pagdaydayawan dagiti pagano iti amin nga ilida, manipud iti kabassitan a barrio agingga iti kadakkelan a siudad.

10 Nangisaaddakadagiti bato nga adigi ken kadagiti imahen ni diosa nga Asera kadagiti amin a turod ken iti sirok ti tunggal narukbos a kayo.

11 Tinuladda dagiti tattao a pinagtalaw ni Yahweh iti daga ket nagpuorda met iti insenso kadagiti altar dagiti pagano. Gapu kadagiti dakes nga aramidda, nagpungtot ni Yahweh kadakuada.

12 Nagdaydayawda kadagiti didiosen uray no iparit ni Yahweh.

13 Imbaon ni Yahweh dagiti babaonen ken profetana a mangballaag iti Israel ken Juda. Impakdaarda: “Iwaksiyo dagiti dakes nga aramidyo ket tungpalenyo dagiti bilinko a nailanad iti linteg nga intedko kadagiti kapuonanyo, ti linteg nga intedko kadakayo babaen kadagiti profeta nga adipenko.”

14 Ngem saanda a nangipangag. Nasukirda a kas kadagidi kapuonanda a di nagtalek ken ni Yahweh a Diosda.

15 Dida kinayat a tungpalen dagiti bilinna. Sinalungasingda ti katulaganna kadagidi kapuonanda ket dida inkankano dagiti ballaagna. Nagdaydayawda kadagiti awan serserbina a didiosen ket nagbalinda met nga awan serserbina. Tinuladda dagiti ugali dagiti kabangibang a nasion ket sinukirda ti bilin ni Yahweh a dida tultuladen ida.

16 Sinalungasingdati amin a linteg ni Yahweh a Diosda. Nangsukogda iti dua a sinan-baka a nagdaydayawanda; nangaramidda pay iti imahen ni diosa nga Asera. Nagdaydayawda kadagiti bituen ken nagserbida ken ni didiosen a Baal.

17 Pinuorandadagiti annakda a kas daton kadagiti didiosen. Nakiumanda kadagiti espiritu ken kadagiti mammadles. Inggaedda ti nagaramid kadagiti dakes a banag iti imatang ni Yahweh.

18 Nakapungtot ni Yahweh kadagiti Israelita ket pinagtalawna ida iti imatangna. Ti la pagarian ti Juda ti imbatina.

19 Ngem uray dagiti tattao ti Juda dida nagtungpal kadagiti linteg ni Yahweh a Diosda; tinuladda dagiti ugali a sinurot dagiti Israelita.

20 Linaksid ni Yahweh dagiti amin nga Israelita, dinusana ida ket inyawatna ida iti pannakabalin dagiti naranggas a kabusorda agingga a pinapanawna amin ida iti imatangna.

21 Kalpasan ti panangisina ni Yahweh ti Juda iti Israel, insaad dagiti Israelita ni Jeroboam nga anak ni Nebat a kas arida. Gapu ken ni Jeroboam, tinallikudan dagiti tattao ni Yahweh ket naisungsongda nga agaramid kadagiti nadagsen a basol.

22 Sinurotda ni Jeroboam ket intuloyda nga inaramid dagiti amin a basol nga inaramidna

23 agingga a pinagtalaw ni Yahweh ida iti imatangna a kas imballaagna kadakuada babaen kadagiti adipenna a profeta. Iti kasta, naipan dagiti Israelita a balud idiay Asiria nga ayanda pay laeng agpapan ita.

Agnaed dagiti Taga-Asiria idiay Israel

24 Nagala ti emperador ti Asiria kadagiti tattao kadagiti siudad ti Babilonia, Cut, Ivva, Hamat ken Sefarvaim ket pinagnaedna ida kadagiti siudad ti Samariaa sukat dagiti Israelita a napagtalaw a kas balud. Tinagikuada dagitoy a siudad ket nagnaedda sadiay.

25 Idi nabiitda pay sadiay, dida nagdaydayaw ken ni Yahweh isut’ gapuna a nangibaon ni Yahweh kadagiti leon a nangpapatay iti sumagmamano kadakuada.

26 Naibaga iti emperador ti Asiria, “Saan nga ammo dagiti tattao a pinagnaedmo kadagiti siudad ti Samaria ti linteg ti dios iti dayta a daga. Daytoy ti gapuna a nangibaon ti dios kadagiti leon a mangpapatay kadakuada.”

27 Ket imbilin ti emperador: “Isubliyo ti maysa kadagiti papadi nga innalatayo a kas balud; pagsublienyonga agnaed sadiay ket isurona kadagiti tattao ti linteg ti dios iti dayta a daga.”

28 Ngarud, napan nagnaed idiay Betel ti maysa a padi a naitalaw idiay Samaria; insurona dagiti tattao no kasano ti panagdaydayawda ken ni Yahweh.

29 Ngem intultuloy dagiti tattao iti Samaria ti nagaramid kadagiti bukodda a didiosen ket inkabilda ida kadagiti santuario a binangon dagiti Israelita. Nagaramid ti tunggal grupo iti bukodda a didiosen kadagiti siudad a pagnaedanda:

30 nagaramid dagiti taga-Babilonia kadagiti imahen ni dios a Succot Benot; nagaramid dagiti tattao ti Cut kadagiti imahen ni dios a Nergal; nagaramid dagiti tattao ti Hamat kadagiti imahen ni dios nga Asima;

31 nagaramid dagiti tattao ti Ivva kadagiti imahen da dios a Nibhaz, ken Tartak; ket pinuoran dagiti taga-Sefarvaim dagiti annakda a kas daton kada Adramelek ken Anamelek a didiosenda.

32 Nagdaydayaw met dagitoy a tattao ken ni Yahweh ket nangpilida kadagiti kabunggoyanda iti amin a klase ti tao nga agserbi a kas papadi kadagiti pagdaydayawan ken agidatag kadagiti sakrifisio nga agpaay kadakuada kadagita a lugar.

33 Iti kasta, nagdaydayawda ken ni Yahweh nupay nagdaydayawda met kadagiti bukodda a dios, a kas iti ugali dagiti pagilian a naggapuanda.

34 Agpapanita, sursurotenda pay laeng ti kadaanan nga ugalida. Saanda nga agdaydayaw ken ni Yahweh wenno tungtungpalen dagiti linteg ken bilin nga intedna kadagiti kaputotan ni Jacob a pinanagananna iti Israel.

35 Nakitulagidi kadakuada ni Yahweh ket imbilinna daytoy: “Dikay agdaydayaw kadagiti didiosen; dikay agrukbab wenno agserbi wenno agidatag kadagiti sakrifisio kadakuada.

36 Agbutengkayokaniak, siak, ni Yahweh a nangiruar kadakay idiay Egipto babaen iti naindaklan a bileg ken pannakabalin; masapul nga agrukbabkayo kaniak ken agidatagkayo kaniak kadagiti daton.

37 Tungpalenyo a kanayon dagiti linteg ken bilin nga insuratko nga agpaay kadakayo. Dikay agtulnog kadagiti sabali a didiosen

38 ket diyo liplipatan ti katulagantayo.

39 Agbutengkayo kaniak, siak, ni Yahweh a Diosyo, ket isalakankayto kadagiti kabusoryo.”

40 Ngem saan a nangipangag dagita a tattao ket intuloyda a sinurot dagiti daan nga ugalida.

41 Ngarud, nagdaydayaw dagita a tattao ken ni Yahweh ngem nagdaydayawda met kadagiti imahen dagiti diosda. Agpapan ita, kasta pay laeng ti aramid dagiti kaputotanda.