Philippine

Pammagbaga kadagiti Agtutubo a Lallaki

1 Anakko, dimo liplipatan ti isurok kenka. Laglagipem a kanayon dagiti ibagak nga aramidem.

2 Napaut ken narang-ay a panagbiag ti itedto kenka ti pannursurok.

3 Dimo baybay-an ti ayat ken kinapudno. Ibitinmo ida iti tengngedmo ken isuratmo ida iti pusom.

4 Noaramidem daytoy, maay-ayonto kenka ti Dios ken dagiti tattao.

5 Agtalekka itiApoiti amin a pusom. Dika agtalek iti ipagarupmo nga ammom.

6 Laglagipem tiApoiti amin nga aramidmo, ket isuronanto kenka ti rumbeng a dalan.

7 Dimoipagarup a masiribka; agbutengka ketdi itiApoket dika agaramid iti dakes.

8 No aramidem ti kasta, mayarigto iti agas a mangpaimbag kadagiti sugatmo ken mangikkat kadagiti saksakitmo.

9 Padayawam tiApobabaen iti panangidatagmo kenkuana iti kasayaatan nga apitmo.

10 No aramidem ti kasta, mapnonto dagiti kamaligmo, ket aglippiasto iti arak dagiti burnaymo.

11 Anakko,no tubngarennaka tiApoikasom a nalaing ket ibilangmo a kas ballaagna.

12 BabalawentiApodagiti ay-ayatenna, a kas iti panangbabalaw ti maysa nga ama iti anak nga ipatpategna.

13 Nagasat ti tao nga agbalin a masirib, ti tao a makagun-od iti pannakaawat.

14 Ad-adu ti magunggona iti sirib ngem iti pirak; napatpateg nga adayo ngem ti balitok.

15 Napatpateg nga adayo ti kinasirib ngem ti alahas; saan a maartapan ti uray ania a tarigagayam.

16 Ipaayna kenka ti atiddog a biag, kasta met ti kinabaknang ken dayaw.

17 Ti kinasirib mabalinna a paragsaken ti panagbiagmo. Maidalannaka iti panagbiagmo nga awan pakaan-anoam.

18 Nagasat dagiti agbalin a masirib. Ti kinasirib ikkannanto ida iti biag.

19 Pinarsua tiApoti daga babaen iti kinasiribna;

insaadna dagiti langit babaen iti pannakaawatna.

20 Babaen iti siribna, nagayus dagiti karayan,

ket nagtudo iti daga.

21 Anakko, dimo pukawen ti kinasirib ken sirmatam. Dimo ipalubos a maikkatda kenka.

22 Isudanto ti mangted iti natalinaay ken naragsak a biag.

23 Awanto ti pakaan-anoam iti dalanmo ket pulos a dikanto maitibkol.

24 Awanto ti kabutengmo no agiddaka, ket naimasto latta ti turogmo iti agpatnag.

25 Dikanto agdanag iti aniaman a didigra a kellaat a dumteng kas kadagiti didigra a kasla bagio a mangdadael kadagiti managdakdakes.

26 Salaknibannaka tiApoket dinanto ipalubos a maipalab-ogka.

27 Noadda gundawaymo a mangipaay iti imbag, ipaaymo kadagiti makasapul.

28 Dimo pagurayen agingga iti bigat ti kaarrubam no mabalinmo a tulongan itan.

29 Dimo panggepen a dangran ti kaarrubam; agnaed iti asidegmo ket agtaltalek kenka.

30 Dika makiriri iti siasinoman no awan ti gapuna, ket awan dakes nga inaramidna kenka.

31 Dimo apalan dagiti nauyong a tattao. Dimo tultuladen dagiti aramidda,

32 ta kagura tiApodagiti agaramid iti dakes ngem maragsakan kadagiti nalinteg.

33 Ilunod tiApoti balay dagiti managdakdakes ngem bendisionanna ti taeng dagiti nalinteg.

34 Dinapagan-ano dagiti natangsit ngem paraburanna dagiti napakumbaba.

35 Dayaw ti magun-odto dagiti masirib ngem naynayonan laeng dagiti maag ti pannakaibabainda.

Ti Maited ti Kinasirib

1 Annakko, ipangagyo ti pannursuro ni amayo. Imdenganyo a nalaing ket maaddaankayto iti pannakaawat.

2 Naimbag ti isursurok kadakayo, isut’ gapuna a laglagipenyo amin ida.

3 Idi ubingak pay laeng—maysaak a bugbugtong nga anak—

4 isursuronak idi ni amak ket kunkunana: “Dimo liplipatan dagiti saok. Tungpalem dagiti bilinko ket agbiagkanto.

5 Gun-odem ti kinasirib ken sirmata. Dimo liplipatan dagiti ibagbagak.

6 Dimo baybay-an ti kinasirib ket salaknibannakanto; ayatem ket aywanannakanto.

7 Kangrunaan unay ti pananggun-odmo iti kinasirib. Ipanmo ti amin a kabaelam a manggun-od iti pannakaawat.

8 Ipategmo ti kinasirib ket itan-oknakanto. Awatem ket idaydayawnakanto.

9 Tinto kinasirib ti nadayag a balangatmo.”

10 Denggennak, anakko. Ipapusom dagiti saok tapno atiddogto ti panagbiagmo.

11 Insurok kenka ti kinasirib ken ti rumbeng a panagbiag.

12 Awanto ti manglapped iti dalanmo no magnaka a nainsiriban. No agtarayka, saankanto a maitikleb.

13 Laglagipem a kankanayon ti inadalmo. Ti adalmo isut’ biagmo—aluadam a naimbag.

14 Dika magna iti dalan dagiti managdakdakes. Dimo tuladen ti aramid dagiti nakillo.

15 Dika agaramid iti dakes! Liklikam! Laksidem ket inka iti papanam.

16 Saan a makaturog dagiti managdakdakes no dida makaaramid iti dakes. Agiddada a siririing no awan pay rinanggasanda.

17 Pannakatinapay ken pannadanumda ti kinadakes ken kinaranggas.

18 Mayarig iti bannawag ti dalan a pagnaan dagiti nalinteg. Rumaniag a rumaniag agingga a makatangkayagen ti init.

19 Ngem nasipnget a kas iti rabii ti dalan dagiti managdakdakes. Maitiklebda ngem dida makita no ania ti nakaitibkolanda.

20 Anakko, imdengam dagiti saok. Denggem dagiti pammagbagak.

21 Tantandaam ket ipategmo ida.

22 Ta dagitoy ti mangted iti biag ken salun-at iti siasinoman a makaawat kadakuada.

23 Annadam ti panagpampanunotmo. Ti pampanunotem ti mangikeddeng iti panagbiagmo.

24 Dika agsasao iti saan a pudno. Dika agul-ulbod ken liklikam dagiti makaallilaw a sao.

25 Kitaem a situtured ti masangoanam. Dika agdumdumog gapu iti bainmo.

26 Planoema nalaing ti aramidem, ket agbanagto a naimbag ti aniaman nga aramidem.

27 Liklikam ti kinadakes ket magnaka iti nalinteg a dalan. Dika sumiasi iti tumutop a pagnaan.

Ballaag a Maipapan iti Pannakikamalala

1 Anakko, dumngegka ket ipangagmo ti kinasirib ken sirmatak.

2 No aramidem ti kasta, naimbagto ti kababalinmo, ket ipakitanto dagiti balikasmo nga adda sursurom.

3 Mabalin a nasam-it a kas diro ti bibig ti asawa ti sabali a lalaki, ken nalamuyot a kas lana ti olibo dagiti agekna.

4 Ngem inton malpasen ti amin awan ti ibatina kenka no di la pait ken saem.

5 Ipannakanto iti lubong dagiti natay. Magna iti dalan nga agturong ken patay.

6 Saan nga agtalinaediti dalan ti biag. Sumiasi ngem saanna nga ammo ti mapaspasamak.

7 Ita, annakko, denggendak, ket diyo liplipatan ti ibagak.

8 Adaywanyo ti kasta a babai! Dikay umasideg uray la no iti ruangan ti balayna!

9 No aramidenyo latta daytoy, sublatento dagiti dadduma ti dayaw nga adda idi kadakayo. Ubbingkayto pay a patayen dagiti naranggas a tattao.

10 Wen, alaento dagiti ganggannaet ti amin a sanikuayo ket tagikuaento ti sabali ti nagbannoganyo.

11 Pagbanaganna, agas-asugkayto a matay iti iddayo. Marunotto dagiti lasag ken piskelyo.

12 Kunayonto, “Apay a diak la nakasursuro? Apay a diak kinayat ti patubngar?

13 Diak impangpangag dagiti mamaestrok. Diak inkaskaso ida.

14 Idi agbalawakon, nasarakak laengen ti bagika naibabain iti imatang ti publiko.”

15 Napudnoka koma iti asawam ket isu laeng ti pangibukbokam iti ayatmo.

16 Awan imbag a maited kenka dagiti annakmo iti ruar.

17 Dumakkel koma dagiti annakmo tapno tulongandaka, a saan ketdi a dagiti ganggannaet.

18 Ngarud, ti asawam ti pagragsakam ket sarakem ti rag-o iti babai nga inkasarmo.

19 Napintas ti asawam ken naparagsit a kas iti ugsa. Paragsakennaka koma dagiti makaawis a sagudayna, ket lapunosennaka iti ayatna.

20 Anakko, apay a pakayawanka iti sabali a babai? Apay a kaykayatmo ti pangaw-awis ti asawa ti sabali a lalaki?

21 Makita tiApoti amin nga aramidmo. Sipsiputannaka iti sadinoman a papanam.

22 Matiliw ti managdakdakes iti kinadakesna, ket ti bunga ti basolna ti mangipalab-og kenkuana.

23 Matay gapu ta dina ammo a saluadan ti bagina. Ti kinamaagna ti mangipanto kenkuana iti tanemna.

Dadduma Pay a Ballaag

1 Anakko,inkarim kadi a sika ti sumungbat iti utang ti sabali?

2 Natiliwanka kadin gapu iti saom, ket nasiloanka gapu kadagiti karim?

3 No kasta, anakko, addaka iti pannakabalin dayta a tao ngem kastoy ti aramidem tapno mailisika: dagusem ti mapan kenkuana ket agpakpakaasika a wayawayaannaka.

4 Dimo ipalubos a makaturogka wenno aginanaka.

5 Lumapsutka iti silo a kas iti tumatayab, wenno ugsa nga itartarayanna ti mangnganup.

6 Rumbeng nga adalen dagiti nasadut a tattao ti panagbiag dagiti kuton.

7 Awan panguloda, wenno ofisial a mangituray kadakuada,

8 ngem agurnongda iti taraon iti kalgaw tapno adda kanenda iti tiempo ti tudtudo.

9 Kasano ti kabayag ti panagidda ti sadut? Kaanonto ti ibabangonna?

10 Kunana,“Maturogak lat’ bassit, agdalikepkepak ket aginanaak iti mabiit.”

11 Ngem bayat ti pannaturogna, dumteng ti kinapanglaw a mangdarup kenkuana, a kas iti mannanakaw nga adda armasna.

12 Agsursor a mamadpadakes dagiti awan serserbina ken nadangkes.

13 Agkiddayken agseniasda a mangallilaw kenka.

14 Ngem dakes ti pangpanggependa ket pataudenda ti riribuk iti sadinoman nga ayanda.

15 Gapu iti daytoy, kellaat a madidigrada; masugatdanto iti nasaem a pakaigapuan ti ipapatayda.

16-19 Pito a banag ti guraen ken saan a kayat tiApoa maaramid:

Natangsit a langa,

naulbod a dila,

ti mangpapatay iti awan basolna,

ti agpanggep iti dakes,

ti agdardaras a mapan agaramid iti maikaniwas,

ti saksi nga agsao iti pasig nga ulbod,

ken ti mangyeg iti pagapaan dagiti aggagayyem.

Ballaag a Maibusor iti Pannakikamalala

20 Anakko, tungpalem ti ibaga ni amam, ket dimo liplipatan ti isursuro ni inam.

21 Imulam iti panunotmo ti saoda ket ipempenmo ida ita pusom.

22 Idalandakanto dagiti pannursuroda no agbiaheka; salaknibandaka iti rabii ket bagbagaandaka iti aldaw.

23 Mayarig iti naraniag a silaw dagiti pannursuroda; isurodaka nga agbiag.

24 Ilisinaka kadagiti dakes a babbai, kadagiti makagargari a sao ti asawa ti sabali.

25 Dika masulisog iti kinapintasda; dika paikulbo iti makagargari nga ikikitada.

26 Mabalin a gatad ti tinapay ti ibayad ti maysa a lalaki iti balangkantis ngem ti pannakikamalala ti mangpukaw iti amin nga adda kenkuana.

27 Mabalinmo aya nga awiten ti apuy iti barukongmo a saan a mauram ti badom?

28 Makapagnaka aya iti beggang a saan a masinit dagiti dapanmo?

29 Kasta ti kapeggad ti pannakikaidda iti asawa ti sabali. Agsagaba ti agaramid iti kasta.

30 Saan a mauyaw ti mannanakaw no takawenna ti kanenna a pamedpedna iti bisinna.

31 Ngem no matiliwan, itedna ti mamimpito a gatad ti tinakawna—itedna amin nga adda kenkuana.

32 Ngem maag ti tao a makikamalala. Dadaelenna laeng ti bagina.

33 Maibabain ken makabil ket dinto mapunas ti pannakaibabainna.

34 Awan sabali a puon ti napalalo a pungtot ti maysa a lalaki no di ti panagimon; saan a mangngaasi no agibales.

35 Saanna nga awaten ti maibayad kenkuana. Uray mano ti isagutmo, di agbaaw ti pungtotna.

1 Anakko, ipangagmo dagiti saok, ket tungpalem a tungpalen ti ibagak nga aramidem.

2 Aramidem ti saok tapno agbiagka. Ipategmo dagiti pannursurok a kas iti panangipategmo kadagiti matam.

3 Laglagipem a kanayon ti pannursurok. Isuratmo iti pusom.

4 Ibilangmo ti kinasirib a kas kabsatmo a babai, ken ti sirmata a kas kasingedan a gayyemmo.

5 Ilisidaka iti asawa ti sabali ken iti babai a makagargari ti saona.

Ti Balangkantis a Babai

6 Naminsan, timman-awak iti tawa ti balayko.

7 Nakitak ti adu nga agtutubo nga awan padasna. Nadlawko ti maysa nga agtutubo a maag.

8 Magmagna iti kalsada iti nagsulian, iti asideg ti balay ti maysa a babai. Lumabas iti pagnaedanna

9 iti sardam nga apagsipnget.

10 Ket sinabat ti babai; nagkawes a kas iti balangkantis ken adda panggepna.

11 Natured ken awan babainna, kanayon a magmagna iti kalsada.

12 Agur-uray iti uray sadino a nagkurosan. No dadduma, adda iti tiendaan wenno kadagiti kalsada.

13 Inarakupna ti barito sana inagkan, pinerrengna ket kinunana:

14 “Nangidatagak iti datonko ita nga aldaw, ket nangilasinak iti karne a paset ti sakrifisio.

15 Isu a rimmuarak a mangbirok kenka. Sika ti sapsapulek ket ita adtoykan!

16 Inarpawak ti katrek iti dekolor a linen-Egipto.

17 Binangbangloak iti mirra, aloe ken kanela.

18 Umaykan! Agpatpatnagta nga aginnayat. Aginnarakupta ket agragsakta.

19 Awan ni lakayko iti balay. Nagbiahe iti adayo.

20 Nangitugot iti adu a kuarta, ket agsublinto kalpasan ti dua a lawas.”

21 Ginargarina ti barito babaen iti pintasna ket nasulisog iti nalamuyot a panagsaona.

22 Pagammoan, simmurot ti lalaki kenkuana, kas iti baka a maipan iti pagpartian, kas iti ugsa a sipaparagsit nga agturong iti palab-og

23 a pangsalputan ti pana iti pusona. Kasla billit a sumrek iti silo—dina ammo nga agpeggad ti biagna.

24 Ita ngarud, annakko, denggendak. Imdenganyo a naimbag ti ibagak.

25 Diyo itulok a masulisogkayo iti kasta a babai. Dikay mayaw-awan iti panangsapulyo kenkuana.

26 Isu ti nakaigapuan ti pannakadadael ti adu a lallaki ket saan a mabilang dagiti natay gapu kenkuana.

27 No inkay iti balayna, agturongkayo iti lubong dagiti natay. Ababa a dalan nga agtungpal ken patay ti balayna.

Panangitan-ok iti Kinasirib

1 Denggem!Umaw-awag ti Kinasirib.

Agpukpukkaw iti pannakaawat.

2 Agtakder iti tapaw dagiti turod

iti asideg ti dalan,

ken kadagiti nagsasapalan.

3 Iti pagserkan ti siudad,

iti abay dagiti ruangan, ipukkawna:

4 “Agdawatak kadakayo, sangkataoan;

awagak ti tunggal maysa iti rabaw ti daga.

5 Inuubing kadi ti panagpampanunotyo? Agnakemkayo.

Maagkayo kadi? Sursuroenyo ti makaawat.

6 Denggenyo dagiti napintas a balikasko;

naimbag amin nga ibagak kadakayo.

7 Kinapudno amin nga ibagak;

kagurak ti ulbod.

8 Pudno ti amin a sawek;

awan ti natiri wenno nakillo.

9 Iti tao nga addaan sirmata, nalawag ti amin a banag; iti tao nga adu ti ammona, nabatad amin kenkuana.

10 Piliem ti pannursurok a saan ketdi a ti pirak.

Piliem ti pannakaammo saan a ti puro a balitok.

11 “Siakni Kinasirib; nasaysayaatak ngem ti alahas;

awan ti napateg a sanikua a pumada kaniak.

12 Siak ni Kinasirib ket addaanak iti sirmata,

addaanak iti ammo, husto ti aniaman a pangngeddengko.

13 Ti panagraem itiApoisut’ pananggura iti dakes;

kagurak ti kinatangsit ken kinapalangguad,

dakes a kababalin ken pammarpardaya.

14 Agplanoak ket aramidek,

addaanak iti pannakaawat ket napigsaak.

15 Tulongak nga agturay dagiti ari;

tulongak dagiti agturay nga agaramid kadagiti nasayaat a linteg.

16 Tulongak nga agturay dagiti pangulo ditoy daga,

dagiti nangato ken natan-ok a tattao.

17 Ay-ayatek dagiti agayat kaniak,

masarakannak ti mangsapul kaniak.

18 Adda itedko a kinabaknang ken dayaw,

balligi ken kinarang-ay.

19 Nasaysayaat ngem puro a balitok ti maalam kaniak,

nasaysayaat ngem ti kasudian a pirak.

20 Surotek ti dalan ti kinalinteg;

magnaak iti dalan ti hustisia.

21 Pabaknangek dagiti agayat kaniak,

punnoek iti gameng dagiti balbalayda.

22 “Siakti immuna kadagiti pinarsua tiApo;

idi un-unana, addaakon a pinarsuana.

23 Nabukelak idi punganay

sakbay ti panangrugi ti lubong.

24 Addaakon idi awan pay dagiti taaw,

idi awan pay dagiti ubbog.

25 Naipasngayak sakbay a naisaad dagiti bantay,

sakbay a naipasdek dagiti turod,

26 sakbay a pinarsua ti Dios ti daga ken dagiti taltalon

wenno uray ti umuna a sangarakem a daga.

27 Addaakidi parsuaenna ti tangatang

idi yukradna iti ngatoen dagiti taaw,

28 idi ikabilna dagiti ulep iti langit,

idi luktanna dagiti ubbog ti taaw,

29 idi ikkanna ti pagpatinggaan dagiti taaw.

Addaak idi isaadna ti puon ti daga.

30 Addaak iti abayna a kas arkitekto,

siak ti inaldaw a pagtaudan ti ragsakna

ket kanayon a naragsakak iti imatangna—

31 naragsakanak iti lubong

ket nasarakak ti ragsakko kadagiti tattao.

32 “Ita,denggendak, dakayo nga agtutubo.

Aramidenyo ti ibagak ket naragsakkayto.

33 Ipangagyo ti maisuro kadakayo.

Agsiribkayo ket diyo baybay-an ti kinasirib.

34 Nagasat ti tao a dumngeg kaniak—

ti tao nga inaldaw nga adda iti ruanganko,

nga agur-uray iti ridawko.

35 Ti makasarak kaniak masarakanna ti biag,

ket magun-odna ti parabur tiApo.

36 Ti di makasarak kaniak, dangranna ti bagina,

ket ti gumura kaniak, ni patay ti ayatenna.”

Kinasirib ken Kinamaag

1 Binangon ni Kinasirib ti balayna, ket nangipatakder iti pito nga adigi a pagsaadanna.

2 Nangparti iti animal a para iti padaya, nangtempla iti arak ket insaganana ti lamisaan.

3 Imbaonna dagiti katulonganna a babbai iti kangatoan a disso iti ili a mangipakaammo:

4 “Umaykayo, dakayo nga ignorante!” Ket kadagiti maag, kinunana:

5 “Umaykayo, kanenyo ti taraonko ket inumenyo ti tinemplak nga arak.

6 Bay-anyo ti bunggoy dagiti ignorante a tattao ket agbiagkayto. Surotenyo ti dalan ti kinasirib.”

7 No babalawem tapno suroam ti tao a mangipagarup a ti bagina ti kasayaatan, mapabainanka laeng. No tubngarem ti dakes a tao, masaktanka laeng.

8 Dimo babalawen tapno isurom ti tao a mangipagarup a ti bagina ti kasayaatan; kaguranaka iti kasta nga aramidem. Ngem no tubngarem ti masirib, raemennaka.

9 Aniaman nga ibagam iti masirib, manayonan pay ti kinasiribna. Aniaman nga ibagam iti nalinteg, mainayon iti ammona.

10 Tapnoagbalinka a masirib, umuna pay nga agdaydayawka a sibubuteng itiApo. No ammom ti Nasantoan, addaanka iti pannakaawat.

11 Paatiddogen ti kinasirib ti panagbiagmo.

12 No addaanka iti kinasirib, sika ti aglak-am iti imbag. Ket no laksidem ti kinasirib, sika ti agsagaba.

13 Mayarig ti kinamaag iti babai a naariwawa, awan ammona ken awan babainna.

14 Agtugaw iti ridaw ti balayna, wenno iti kangatoan a lugar iti ili,

15 ket padagasenna dagiti aglabas a maringgoran kadagiti aramidda.

16 Kunana, “Sumrekkayo, dakay a nengneng!” Kunana iti maag,

17 “Nasam-it ti tinakaw a danum; naimas ti tinakaw a tinapay.”

18 Saan nga ammo dagiti ayabanna a matay dagiti mapan sadiay, a dagiti nakastreken addadan iti lubong dagiti natay.

Dagiti Proberbio ni Solomon

1 Adtoy dagiti proberbio ni Solomon.

No masiribka nga anak, pagtangsitnaka ni amam; no maagka, pagladingitem ni inam.

2 Awan imbag nga ited kenka ti kinabaknang a nagtaud iti allilaw, ngem ti kinalinteg ti mangyadayo kenka ken patay.

3 Saan nga ipalubos tiApoa mabisinan ti nalinteg a tao, ngem dina ipalubos a magun-od ti dakes a tao ti tarigagayanna.

4 No nasadutka, pumanglawka, ngem no nagagetka, bumaknangka.

5 Agani ti manakem a tao no tiempo ti panagani; nakababain ti maturog iti tiempo ti panagani.

6 Mabendisionan ti naimbag a tao. Ti sao ti nadangkes abbonganna ti naranggas a katataona.

7 Malaglagipto a kas bendision ti naimbag a tao, ngem awanton pakalaglagipan iti nadangkes.

8 Ipangag ti manakem ti naimbag a pammagbaga. Madadaelto ti tao nga agsao iti minamaag.

9 Natalged ken awan pakaan-anoan ti naimbag a tao, ngem matiliwto dagiti nakillo.

10 Riribuk ti patauden ti tao a saan a mangibaga iti pudno. Ngem ti situtured nga agdillaw, agtrabaho iti para iti kappia.

11 Ubbog ti biag ti sao ti naimbag a tao, ngem ti sao ti nadangkes abbonganna ti naranggas a katataona.

12 Riribukti patauden ti gura, ngem abbongan ti ayat ti amin a biddut.

13 Adda kinasirib iti sao ti nalaing a tao, ngem masapul a madusa dagiti maag.

14 Gun-oden dagiti masirib ti amin a pannakaammo a kabaelanda a gun-oden. No agsao ti maag, umas-asibay latta ti riribuk.

15 Ti sanikua ti salaknib ti nabaknang, ngem ti kinakurapay ti pakadadaelan ti napanglaw.

16 Biag ti gunggona ti naimbag a tao, ngem ti basol pataudenna ti ad-adu pay a basol.

17 Agbiag ti tao a mangipangag iti panangisuro, ngem agpeggad ti tao a di mangawat iti biddutna.

18 Ulbod ti tao a mangilemmeng iti gurana. Maag ti agiwaras iti pammadpadakes.

19 No saoka la a sao, dakdakkel ti gundawaymo nga agbasol. No masiribka, agulimekka.

20 Mayarig iti nasudi a pirak ti sao ti naimbag a tao; awan serserbi ti panunot ti managdakdakes.

21 Adu a tattao ti matulongan ti sao ti naimbag a tao, ngem mabalin a pakatayam ti kinamaagmo.

22 Ti bendision tiApopabaknangenna ti maysa a tao. Mabalin a saan a manayonan ti kinabaknangna iti kinagagetna unay.

23 Maag ti tao a pagragsakanna ti agaramid iti dakes. Pagragsakan ti nasaririt a tao ti kinasirib.

24 Magun-od ti nalinteg a tao ti aniaman a tarigagayanna, ngem lak-amen ti managdakdakes ti kabutengna unay a dumteng.

25 No dumteng ti bagio, mapukaw dagiti managdakdakes, ngem kanayon a natalged ti nalinteg a tao.

26 Dimo ayaban ti sadut a mangaramid iti kayatmo a maaramid; mayarig dayta a tao iti suka a makaalino iti ngipen wenno asuk iti matam.

27 Agbutengka itiApoket umatiddog ti biagmo, ngem ababa ti biag dagiti managdakdakes.

28 Dagiti namnama dagiti naimbag a tao pataudenda ti rag-o, ngem awan ti mauray dagiti managdakdakes.

29 Salakniban tiApodagiti awan basolna, ngem dadaelenna dagiti agaramid iti dakes.

30 Natalged latta dagiti nalinteg a tattao, ngem saan nga agpaut iti daga ti managdakdakes.

31 Kinasirib ti sawen ti nalinteg a tao, ngem mapasardeng ti dila nga agsao kadagiti dakes a banag.

32 Ammo ti nalinteg ti nasayaat nga ibalikasna, ngem makapasakit ti sasawen ti managdakdakes.

1 Kagura tiApodagiti tattao nga agusar kadagiti saur a pagtimbangan. Pagragsakanna ketdi ti umno a pagtimbangan.

2 Dandanin ti pannakaibabain dagiti natangsit. Nasaysayaat ti agpakumbaba.

3 No naimbagka a tao, maidalanka babaen iti kinataknengmo. Madadael dagiti saan a mapagtalkan babaen iti bukodda a kinakillo.

4 Iti aldaw a sumangoka ken patay, awan ti maitulong kenka ti kinabaknangmo, ngem ti kinalinteg ti mangispal iti biagmo.

5 Ti kinatakneng panam-ayenna ti biag ti nalinteg a tao, ngem matnag ti managdakdakes iti mismo a kinadakesna.

6 Ti kinalinteg ti mangispal iti natakneng a tao, ngem ti saan a mapagtalkan maipalab-og iti bukodna a kinaagum.

7 No matay ti dakes a tao, matay metten ti namnamana. Awan serserbi ti panangnamnama iti kinabaknang.

8 No nalintegka, masalaknibanka iti riribuk; ngem agdissuor ti riribuk iti dakes a tao.

9 Mabalin a madadaelka iti sao dagiti awan diosna; ngem maispalka babaen iti kinasirib dagiti nalinteg.

10 Agragsak ti siudad no rumang-ay dagiti natakneng a tattao, ket agdir-i iti ragsak no matay dagiti managdakdakes.

11 Agbalin a naindaklan ti siudad no bendisionan ti nalinteg a tao, ngem madadael ti siudad gapu kadagiti sao dagiti managdakdakes.

12 Kinamaag ti panangumsi iti padam a tao. Ngem no adda pannakaawatmo kaykayatmo ti agulimek.

13 Dimo mabalin nga italek ti maysa a palimed iti mannanao, ngem mabalinmo ti agtalek iti mapagtalkan a tao.

14 Matnagti maysa a nasion no awan ti mangidalan. Natalged no adu dagiti mammagbaga.

15 No ikarim a bayadan ti utang ti maysa a ganggannaet, agbabawikanto. Awan ti pakaan-anoam no dika makibiang.

16 Mararaem ti naasi a babai, ngem maibabain ti babai a saan a natakneng.

Awan matgedan ti nasadut, ngem bumaknang ti nagaget.

17 Pagimbagam met laeng no naasika, ta no naranggaska sika met la ti agsagaba.

18 Awan magangganab dagiti managdakdakes, ngem no agaramidka iti naimbag awan duadua a magunggonaanka.

19 Agbiag ti tao a naregget nga agaramid iti naimbag, ngem matay ti tao a mangipapilit nga agaramid iti dakes.

20 Kagura tiApodagiti dakes ti panunotna, ngem kaay-ayona dagiti agaramid iti nasayaat.

21 Namnamaem a madusa dagiti dakes a tattao, ngem maispal dagiti nalinteg.

22 Ti kinapintas ti babai nga awan nakemna mayarig iti balitok a singsing iti subsob ti baboy.

23 Kanayon a naimbag ti pagbanagan ti tarigagay dagiti nalinteg; no magun-od ti managdakdakes ti kayatna, makapungtot ti tunggal maysa.

24 Adda tattao a managparabur ngem bumaknangda latta. Adda dagiti kirmet ngem ad-adda a pumanglawda.

25 No managparaburka, rumang-ayka. Tulongam ti padam a tao ket tulongannaka met.

26 Ilunod dagiti tattao ti agtagtagilako a mangilemmeng iti bagas, ngem dayawenda ti mangiruar iti daytoy tapno ilakona.

27 Mararaemka no naimbag dagiti panggepmo, ngem no agsapsapulka iti riribuk awan duadua a masarakam.

28 Kasla bulbulong iti kalgaw a matnag dagiti tattao nga agtalek iti sanikuada, ngem rumangpaya dagiti nalinteg a kasla bulbulong iti tudtudo.

29 Ti tao a mangyeg iti riribuk iti familiana, awanto ti apitenna iti kamaudianna.

Dagiti maag adipento latta dagiti masirib.

30 Biag ti ited ti kinalinteg,ngem babaen iti kinaranggas,maikkat ti biag.

31 Magunggonaanti naimbag a tao ditoy daga; ngarud, awan duadua a madusa dagiti managdakdakes ken managbasol.

1 Titao a mangipateg iti sursuro kayatna a maibaga ti nagbiddutanna. Kinamaag ti manggura iti pannakaisuro.

2 Maragsakan tiApokadagiti naimbag a tattao, ngem ukomenna dagiti agpanggep iti dakes.

3 Awan talged iti kinadakes, ngem natalged ti nalinteg.

4 Ti naimbag nga asawa isu ti balangat ti lakayna. Ngem no mangyeg ti babai iti pakaibabainan ti asawana, mayarig iti kanser a mangrunot kadagiti tulang ti asawana.

5 Dinaka gundawayan ti natakneng a tao, ngem maymaysa ti panggep ti managdakdakes: kayatnaka nga allilawen.

6 Makapatay ti sao dagiti managdakdakes, ngem ti sao ti nalinteg ti mangispal iti biag ti maisiksikat.

7 Maitublak dagiti managdakdakes ket didan makabangon; awan mabati a kaputotanda, ngem mataginayon ti familia ti nalinteg a tao.

8 No nasariritka, idaydayawdaka dagiti tattao; no nengnengka, uyawendaka.

9 Nasaysayaat ti gagangay a tao a mangged tapno adda pagbiagna, ngem ti agimbabaknang ngem mabisbisinan.

10 Aywanan ti naimbag a tao dagiti animalna, ngem naranggas dagiti managdakdakes kadagiti animalda.

11 Adunto ti taraon ti nagaget a mannalon, ngem kinamaag ti mangdaddadael iti tiempona kadagiti awan serserbina nga aramid.

12 Ti laeng dakes ti kayat nga aramiden dagiti managdakdakes, ngem natalged dagiti nalinteg.

13 Masiloan ti managdakdakes kadagiti mismo a saona, ngem ti nalinteg a tao mailisina ti bagina iti riribuk.

14 Maibatay ti gunggonatayo iti sao ken aramidtayo; awatentayo ti maikari kadatayo.

15 Ipagarup ti maag a kanayon a husto ti aramidna, ngem ti masirib dumngeg iti pammagbaga.

16 No masair ti maag, dagdagusenna nga ipakita ti pannakasuronna. Saan nga ikaskaso ti natakneng ti pannakainsultona.

17 No ibagam ti pudno, maipakat ti hustisia; ngem no ulbod ti sawem, maballikug ti hustisia.

18 Sumugat a kas natadem a kampilan ti nasakit a sao, ngem makapaimbag ti nasayaat a balikas.

19 Saan nga agpaut ti ulbod, ngem agtalinaed iti agnanayon ti pudno.

20 Dagiti agpanggep iti dakes adda dakes nga agur-uray a mangkellaat kadakuada, ngem dagiti agaramid iti naimbag adda ragsak a masarakanda.

21 Awan ti dakes a mapasamak ti nalinteg, ngem pasig a riribuk ti lak-amen dagiti managdakdakes.

22 Kagura tiApodagiti naulbod, ngem kaay-ayona dagiti mangtungpal iti saoda.

23 Saan nga iparammag ti manakem a tao ti ammona, ngem ti maag ibutaktakna ti kina-ignorantena.

24 No nagagetka, maaddaanka iti pannakabalin; ngem no sadutka, agbalinka a tagabu.

25 Ti danag ti mangikkat iti ragsak ti tao, ngem naimbag a sarita ti mangliwliwa kenkuana.

26 Usigen ti nalinteg a tao ti ugalina,ngem mayaw-awan ti managdakdakes iti dalan.

27 Saan a magun-od ti nasadut ti tarigagayanna, ngem kinabaknang ti magun-od ti nagaget.

28 Ti kinalinteg ti dalan nga agturong iti biag; ngem kinamaag ti dalan nga agturong ken patay.